77
Dus werden de bezittingen van Gafarowa door de communistische rege
ring in beslag genomen en tot staatseigendom verklaard. Hoe alles verder
precies in zijn werk is gegaan, viel niet te achterhalen. Maar Halja's ouders
hebben dit niet lang overleefd.
Hun kind, Halja, nog maar een kleuter, moest een staatsopvoeding hebben
en werd daarvoor ondergebracht bij een oom van haar, die wel lid was
van de communistische partij. Deze mijnheer moest namens het Russische
bestuur toezicht houden op de ouderlijke boerderij van Halja en op haar,
kleuter van nauwelijks één jaar oud. Dat ze dit niet als prettig heeft ervaren,
valt te begrijpen.
Omdat ze een kind was van niet-communistische ouders mocht Halja niet
naar school. Ze leerde dus geen lezen en schrijven. Ondanks latere pogin
gen van juffrouw Verweel gelukte dit deze niet en omdat Halja toch op
de hoogte wilde zijn van hetgeen er in de wereld gebeurde liet ze zich de
krant door Jan voorlezen. Evenmin kon ze rekenen. Mensen die haar later
meemaakten zeiden:"Al heeft ze nooit leren rekenen, ze bekijkt de briefjes
tot en met en laat zich nog voor geen dubbeltje belazeren.."
Eind 1941 toen Hitier al heel wat overwinningen in West-Europa had be
haald, keek de fiihrer van Duitsland ook in oostelijke richting en stuurde
hij de Duitse legers naar Rusland. In de winter van 1942/1943 waren zijn
legers diep Rusland binnen gedrongen. In 1943 moesten de Duitsers zich
bij Stalingrad overgeven. De Duitse Wehrmacht probeerde ook De Krim
te veroveren. Rond Feodosia werd hevig gevochten. De burgerbevolking,
waaronder Halja, moest geregeld haar toevlucht nemen in de aangelegde
ondergrondse schuilkelders en kon deze pas weer verlaten wanneer de
strijdende partijen zich gingen hergroeperen. Meer dan eens gebeurde het
dat de burgerij, bij het verlaten van de schuilkelder, boven gekomen, an
dere soldatenuniformen zag dan die er waren toen ze er hun toevlucht in
zocht.
Bij een door de Duitsers gehouden razzia werd Halja met een aantal Rus
sische meisjes gevangen genomen. Toen de strijd definitief een keer nam
en de Duitse legers terug moesten trekken, werd Halja gedwongen met
hen mee te gaan. Ze was niet de enige, haar vrouwelijke medegevangenen
ondergingen hetzelfde lot.
Dat deze dames werden misbruikt en niet waren te benijden, valt te begrij
pen. Steeds verder moest de verliezende partij terug. Tenslotte waren de
Duitsers uit Rusland verdreven en trokken ze zich terug in hun eigen land.
Daar werd Halja met haar lotgenoten ondergebracht in een soort concen
tratiekamp, in de nabijheid van munitiefabrieken, waarin de gedeporteerde
Russinnen moesten werken.
