Jan met zijn transportfiets
75
Jan bleef daar ongeveer drie jaar. Inmiddels was de oorlog begonnen en was
Nederland bezet gebied. In 1941 had bakker Paul Kok dringend gebrek aan
een hulpje. Dat baantje lachte Jan wel toe. Dagonderwijs aan de ambachts
school kon hij niet volgen, daar had men geen plaats voor hem. Dus leerde
hij de eerste beginselen van de brood- en koekbakkerij van bakker Kok, die
hem later ook vertelde hoe je beschuit moet bakken. Daarnaast volgde hij
's avonds een bakkerscursus op de ambachts-school.
In 1941 had broer Evert ook aan de leerplicht voldaan. Hij kwam in dienst
van tuinder Huib de Waal en werd in natura beloond: aardappelen en grau
we erwten. Zo was bij de familie Kuit waard de voedsel-voorziening gere
geld: Jan bij de bakker zorgde voor wat extra brood, Evert droeg materiaal
aan voor de warme maaltijd, en de slagerij zorgde er natuurlijk voor dat er
vlees met een vet randje op tafel kwam..
Na enige tijd begon Jan meer van de
oorlog te merken: Hij werd opgeroe
pen voor de arbeidsdienst. Deze was
ingesteld door de Duitse bezetter met
het doel om de Nederlandse jeugd te
winnen voor de nationaal-socialistische
beginselen. Jan deed wat hem werd
bevolen, ging naar Brabant en volgde
daar ruim een jaar de propagandacur-
sus van de bezetter maar liet deze gro
tendeels langs zich heen glijden Terug
uit de arbeidsdienst ventte hij wel eens
voor zijn vader of voor of voor een bak
ker maar was hij in feite werkloos.
Hij had de arbeidsdienst nog niet lang
achter zich of hij werd opgeroepen om
in Duitsland te gaan werken. Dat laatste
gebeurde meestal op deze manier: Op
een gemeentelijk aanplakbord werd
een lijst met namen opgehangen van
degenen die door de bezetter werden aangewezen om in Duitsland te gaan
werken. Daarbij werd ook aangegeven dat de opgeroepen personen zich
op een zeker uur op die en die plaats moesten melden. Toen het zover
was ging Jan niet. Door de boven omschreven manier van oproepen wist
het gehele dorp, dus zowel de vertrouwde- maar ook minder betrouwbare
personen, dat ook Jan Kuitwaard was opgeroepen om in Duitsland te gaan
werken.
