Rijk is hij ook niet geworden ondanks zijn groot talent, want om thuis de
boel draaiende te houden moest hij wat bijverdienen door bv. op te treden
als kunsthandelaar voor lotgenoten en door het houden van een "herberg
aan huis". Gelukkig is veel van zijn werken in Nederland gebleven zoals in
het Rijksmuseum te Amsterdam, en in het Mauritshuis in Den Haag.
Wanneer we zijn werken bestuderen dan valt direct op de losse manier van
schilderen en daarbij tevens een enorme aandacht voor het detail.
Vaak is een schilderij van Jan Steen een verzameling van fraaie unieke mini
aturen, kijk bv. naar de handen, of een kledingstuk, of een loslopende hond,
een karaf en een klein schilderijtje aan de wand op de achtergrond.
En dan die overdonderende uitdrukkingen op de gezichten die altoos blij
ven boeien. Ernstig, blijdschap, verdriet of humor, ze stralen zo n echtheid
uit dat je gewoon blijft kijken. Hij is trefzeker in zijn personages, waarbij hij
vaak een dubbele betekenis in zijn afbeeldingen legt.
Op speelse wijze houdt hij de kijker een spiegel voor en weet zo trefze
ker zijn doel te bereiken dat men onmiddellijk doorgrond wat hij bedoelt:
losbandigheid, een moraal over de opvoeding, onmacht, of vaak zo'n grote
hoeveelheid subtiele mi
niatuurtjes dat het geheel
een leerzaam boek wordt.
Jan Steen hield best van
een biertje, maar was ze
ker geen losbol zoals ve
len denken die zijn schil
derijen zien.
Vaak zijn die ook kluch
tig en wordt er veel wijn
in gemorst en tiert de on
tucht of zijn personages
ladderzat. Wat nauwkeuri
ger observeren leert ech
ter de personages plaatsen
en doorgronden.
Nemen wij bv. uit het
Rijksmuseum te Amster
dam het schilderij van "de
zieke vrouw"
85
De "zieke vrouw"