De verontruste bestuursleden brachten dit in de commissie ter sprake. Ook klonken
er stemmen die vertelden dat de brandstofhandelaren, die zwart handelden, vooral
met de maat knoeiden.
Nadat de zaak lang en breed was besproken besloot de commissie dat de cokes in de
gehele Langedijk voor ƒ0,75 moest worden verkocht. In St. Pancras mochten de
handelaren 0,85 vragen. De brandstofboeren, die zich niet aan deze prijzen
hielden, kregen geen reductie.
In de volgende vergadering meldde de directeur dat ondanks alle goede bedoelingen
van het bestuur er weer minder cokes werd verkocht.
"Eigen schuld, dikke bult" riepen de bestuurders. Want in de ogen van deze heren
deed de fabriek het niet goed.
Wethouder M. Duif uit St. Pancras wist te vertellen dat de armvoogdij van St.
Pancras 100 hl cokes wilde kopen om die onder de armen te verdelen. Voordat deze
tot de aankoop overging, wilde ze eerst een monster. De zak, die ze toegestuurd
kreeg, zat vol stenen! De heren van de Armvoogdij kochten de cokes niet van de
Langedijker fabriek.
De heer Kostelijk wist dat iemand naar de fabriek ging om cokes voor de gemeente
Oudkarspel te kopen. Toen deze man zich meldde bij de fabriek werd hem verteld:
"We hebben momenteel geen cokes. Kom morgen maar eens kijken, dan zullen we
U vermoedelijk wel kunnen helpen".
De volgende morgen was hij weer bij de fabriek. Weer had men voor hem geen
cokes. De directeur zei: "Ja, dat kan kloppen, want in die periode hadden we bijna
geen ruimte om dat spul te bewaren".
De voorzitter betreurde het dat zulke dingen gebeurden en vond dat de directeur in
dezen best iets ijveriger had kunnen zijn.
Gedurende de oorlog van 1940 tot 1945 was cokes weer een zeer gewild product.
Buitenlandse steenkool bereikte ons land niet, die uit Zuid-Limburg werd ook graag
door Duitsland gevorderd. In Nederland was het brandstofgebrek zeer groot.
Om dit te verhelpen probeerde men het met zuinige kachels, bijvoorbeeld de
eigengemaakte 'vuurduveltjes', ook wel allesbranders genoemd, waarop men ook
kookte. Alternatieve brandstoffen waren de langs de weg groeiende bomen en de
zelf gegraven turf. Of men stal cokes bij de gasfabriek.
Dat gebeurde aldus: het fabrieksterrein was varende te bereiken.
78
