Tijdens de eerste wereldoorlog lag de internationale handel, vooral die met landen
overzee, voor een groot deel stil. Onderzeeërs en mijnenvelden maakten liet vervoer
per schip tot een gevaarlijke aangelegenheid.
Voor de oorlog was er veel aanvoer van steenkool uit Duitsland en Engeland.
Gedurende de oorlog lag deze aanvoer zo goed als stil en moesten de Nederlanders
het doen met de uit Zuid - Limburg afkomstige steenkool. Stookte voor de oorlog
lang niet iedereen cokes, toen de brandstof schaars werd was het een gewild product.
Eind juli begon het gekrakeel op de Balkan.
Op 31 juli 1914 kondigde de Nederlandse regering de mobilisatie af en een dag of
drie later vergaderde de gascommissie in Noord-Scharwoude. De directeur vertelde
aan de heren dat de fabriek tot eind augustus steenkool had. Voorlopig kon men nog
enkele weken voort, maar het was wel zaak om aan de verbruikers te vragen de
uiterste zuinigheid met gas te betrachten.
Verder stelde hij voor om niet meer cokes aan handelaars van buiten de vijf
gemeenten te verkopen. Hij wilde de prijs van de cokes niet verhogen maar stelde
voor om voorlopig aan iedere handelaar niet meer dan 100 hl te verkopen.
Gedurende de oorlog was de steenkoolvoorziening niet denderend, maar meestal
was er voldoende aanwezig om de mensheid van gas te kunnen voorzien. Af en toe
legde men de gebruikers wel enkele beperkingen op. Ook liepen de prijzen van
steenkool omhoog. Dat begon reeds in september 1914. Tegelijkertijd werd toen het
aantal liefhebbers voor cokes groter.
De fabriek ging de de verkoop van cokes regelen. Het product werd over de 5 ge
meenten verdeeld naar het aantal gasaansluitingen dat iedere gemeente had.
St. Pancras kreeg 12 van de aanwezige cokes, dat betekende dat iedere Pancrasser
brandstofhandelaar 4 kreeg toegewezen. De brandstofboeren waren W. Groen,
Jb. Kooy en C. Vos (W. Groen woonde aan de Bovenweg tegenover Het Baken, Jb. Kooy woonde
tegenover de huidige Molenhoeve en C. Vos woonde aan de Benedenweg tussen de Bakkerslaan en de Steenenlaan)
In St. Pancras was men slecht te spreken over de hoeveelheid cokes die van de
fabriek kon worden gekocht en men zei: Hier wilden indertijd veel meer mensen
aangesloten worden op het gas maar de fabriek maakte geen haast omdat de gasdruk
zo laag was. Toen waren we de dupe, nu opnieuw
76
