Zeg, Piet van der Gragt,
De lichtjes (Sinte Maarten is de dag, dat mijn lichtje branden mag) lijken wel te wijzen op
het Sint Maartensvuur, dat in de plaats kwam van het oud Germaanse herfstvuur.De herfst is
de tijd van de oogst, van de slacht. (Sinte Maarten had een koe, die moest naar de slager toe)
De vroegere agrarische bevolking maakte 11 november tot een soort Nieuwjaarsdag. Ook die
dag werd gebruikt als betaaldag van de pacht, in diensttreding van nieuw personeel. Als
herinnering aan de goedgeefse Martinus werden in sommige plaatsen ook op die dag de
armen met brood bedeeld. Op andere plaatsen was er de zgn schuddekorf, een mand gevuld
met geoogste vruchten, die geschud werd en waaronder kinderen mochten grabbelen naar de
gevallen lekkernijen.
s}c 5|: 5}: sfc
als ik het goed heb ben jij hier niet geboren en getogen, vertel eens hoe kwam jij in
St. Paneras terecht?
Piet antwoordde: "Ja, inderdaad ben ik niet hier, maar in de Beemster geboren.
Helaas weet ik niet bij welke gracht de 'Van der Gragts' vroeger gewoond hebben.
Wel schijnt in onze stamboom een beroemde schilder voor te komen, die Ruysdael
heette en mooie landschappen met riviergezichten maakte.
Mijn vader, Frans, werd in De Rijp geboren en ging als arbeider in de Beemster
werken.
Hij ontmoette mijn moeder, die uit Heemskerk afkomstig is, op de kermis in Ou-
dorp. Toen ze getrouwd waren, bleef hij als arbeider op de akker werken en hield hij
ongeveer 100 kippen en evenveel eenden. Vader en moeder hebben ongeveer een
jaar of zes in de Beemster gewoond.
Omstreeks 1928 zei mijn oom Cor, die al een jaar of wat in St. Paneras vertoefde:
Waarom komen jullie hier ook niet naar toe? Dan kunnen jullie, net als ik deed, ook
zelf een bedrijfje beginnen.
Het was tegen geen dovemansoren gezegd: Vader en moeder vonden een onderdak
aan de Achterweg, even ten noorden van de spoorwegovergang. Toen we daar in het
laatst van de jaren twintig kwamen te wonen, was de Achterweg nog een smal
weggetje. Vanaf het spoor naar het noorden stond een rij knotwilgen langs de weg.
In de buurt van het Zandlaantje was toen nog een grote nol. Deze is later uitgezand.
's Avonds was het er aardedonker en stil. Een ideaal vrijerslaantje en daarvoor werd
135
