Elk dorp huurde voor een zekere som geld het recht om ten behoeve van zichzelf
de schoof en warmoes (alle granen en groenten) tienden te innen. In 1717 betaalden
Noord- en Zuid Scharwoude elk 535,- -, Broek 477,-- en St. Pancras 55,--.
Niet onmogelijk is het, dat bij het ingaan van een nieuwe pachtperiode de
pachtprijzen veranderden.
De uiteenlopende bedragen komen, - omdat de schoof- en warmoes tienden niet op
de veeteelt betrekking hadden -, vermoedelijk doordat de met groenten beteelde
oppervlaktes van de onderscheiden dorpen nogal uiteen liepen. In 1717 teelde men
in St. Pancras aanzienlijk minder moeskruyden dan in de Langedijk werd gedaan.
In de tijd dat de ambachtsheerlijkheden werden verkocht, werden ook de tiendrech
ten verkocht: In plaats van een jaarlijks bedrag werd toen eenmaal een flinke som
betaald waarvoor de gemeentebesturen het recht kregen de schoof- en war
moestienden blijvend ten eigen bate in te vorderen.
Aan de hand van archiefmateriaal heeft de heer A. van Damme deze uitverkoop
van de heerlijkheden en tiendrechten nageplozen en in een boekje gepubliceerd.
Daarin wordt ook vermeld: "Op 13 en 14 maart 1724 werden landen en tienden
onder Egmond, Coedijk, Sint -Pancras Ouddorp, Broek en Oude Zijpe verkocht."
(A.van Damme "Verkochte Domeinen en Ambachtsheerlijkheden" blz. 12.)
Zoals boven werd aangegeven gebeurde dit laatste in maart 1724. Zowel Koedijk
als Sint-Pancras verwierven het recht om van toen aan zelf de tienden in het door
hen gekochte gebied te innen of te laten innen.
In Koedijk besloten Schout en Schepenen om jaarlijks de Koorn- en vlastienden
publiek te verpachten. Ze verdeelden hun gebied in een aantal blokken, zoals
Koedijk Noord, Koedijk Zuid, Huiswaard en ook was er het blok van De Zuider -
Geesttienden en dat betrof de landerijen op de Vrooner Geest onder de banne
Koedijk en Oudorp.
De pachtvoorwaarden vermeldden o.a.:
Ieder, die een blok pacht, geniet de elfde schoof.
De eigenaar (gebruiker) van een tot een blok behorende akker mag niet zonder
meer zijn oogst van de akker binnenhalen maar moet tenminste 24 uur voordat hij
begint met de oogst de pachter van de tienden hiervan kennis geven. De bouwer
moet ervoor zorgen dat hij dan de schoven in groepen van elf op zijn akker heeft
bijeen gezet. De pachter mocht uit de eerste groep een schoof aanwijzen, die voor
hem was, bijvoorbeeld de tweede van links. Van alle andere groepen was telkens
50
