Driejaar later deed het "Hitier - Duitsland" een poging om ons alles af te nemen...
In 1938 en 1939 gingen er stemmen op, die zeiden: "Het lijkt of we het ergste heb
ben gehad."
En toen brak de oorlog uit!
Ruim een halfjaar later was ons land bezet gebied.
Voor de tuinbouw (de gehele agrarische sector) braken er betere tijden aan, de
producten werd grif en tegen goede prijzen verkocht.
Maar de oorlog vroeg zijn tol. En een zware. Naast de geestelijke onderdrukking
kwamen de lichamelijke ontberingen.
Duitsland had honger, ons land werd leeg geplunderd.
De bezetter eiste dat de producten van veeteelt, land- en tuinbouw langs de
geëigende weg moesten worden aangeleverd. (In 1942 eiste de bezetter dat een
tuinder wekelijks 8 van zijn bewaarkool moest afleveren.) Vanaf de veiling kon
vervolgens moeiteloos alles of bijna alles over de grens worden getransporteerd om
als voedsel te dienen voor Duitsland dat voor Europa vocht'.
Geen wonder dat de illegaliteit waarschuwde: "Niet naar de veiling, verkoop het uit
de hand aan de mensen om je heen."
Veel boeren en tuinders probeerden tussen de klippen door te koersen. Leverde je
geen melk aan de fabriek, bracht je niets naar de veiling, dan stond de bezetter
klaar om jouw vee of bedrijf in beslag te nemen. Aan de andere kant waren er de
hongerende stedelingen, die het land afzwalkten om voedsel te zoeken.
De tuinders gingen ook aan zelfvoorziening doen. Aardappels en groente hadden ze
genoeg. Met brood, boter en vet, suiker en brandstof was dit anders gesteld. Maar
nood werkt vindingrijkheid in de hand: Men ging hier graan en tabak verbouwen.
Zowel voor eigen consumptie als om ermee te ruilen. Aardappelmeel, suiker-
bietenstroop, eigen gekarnde boter en gesponnen wol werden artikelen, waarmee
de tuinder bekend raakte.
In de fabriek van Verburgt kwam een Centrale Keuken. Aanvankelijk vlotte het
niet zo met de producten, in de laatste oorlogsjaren werd het (waterrijke) voedsel
echter in alle Langedijker dorpen en in St. Pancras uitgereikt.
zomertijd
Net voor of in het begin van de crisisjaren werd hier de zomertijd ingevoerd.
Vermoedelijk werd op aandringen van de stedelingen de klok één uur vooruit gezet
om de mensheid in staat te stellen langer van het daglicht te genieten zodat men
minder bij kunstlicht behoefde te leven. Veel plattelanders vonden het maar rare
139
