BROODBAKKERS op het KERKPLEIN.
Wie stak als eerste de oven aan in de bakkerij, die op de grens van Kerkplein en
Noordeinde stond en wanneer was dat
Zoekend naar een antwoord op deze vraag pakte ik de kadastrale atlas en zag dat in
1832 de kerk aan de noordkant werd begrensd door een stukje grasland Dit wei
land was eigendom van kastelein Jacob Smit. Hij was eveneens eigenaar van het
naastgelegen huis en erf en oefende daarin zijn bedrijf uit. Naast de herberg woon
de bouwman Jan Buisman in zijn eigen huis met erf en tuin
De genoemde percelen van Smit en Buisman besloegen bijna een halve hectare en
werden begrensd door het Kerkplein en een gedeelte van het Noordeinde. Met an
dere woorden: m 1832 was er nog geen bakker aan het Kerkplein.
Dit betekende niet dat de Pancrassers toen moesten verhongeren.
De atlas vermeldt ook dat tegenover de Bakkerslaan aan de Benedenweg bakker
Evert Peereboom een huis met erf bezat. De armvoogdijrekeningen noemen zijn
naam eveneens met de vermelding dat hij voor de voogdij brood leverde aan de
toenmalige armen. Aangenomen mag worden dat Evert ook de overige Pancrassers
tot zijn klanten mocht rekenen
Het kadaster vermeldt dat achtereenvolgens bouwman Jan Buisman, bouwman Jan
Keyzer, apotheker Jan Jacob van Dijk uit Utrecht, Jacob Kroonenburg en daarna
Rients Turkstra eigenaars waren van het huidige perceel Kerkplein 13. Of zij of
hun huurders daar bakkers waren, weten we alleen met zekerheid van de laatste. In
1853 wordt in de Burgerlijke stand vermeld dat Rients Turkstra toen broodbakker
was in de Kerkbuurt en daar gebuur was van Jacob Kroonenburg.
Rients' broer Hendrik Turkstra fungeert in 1863 als getuige bij een overlijdens-
aangifte en wordt daarin vermeld als broodbakker, die woonde huis nr. 49, en dat
was toen het adres van de bakkerij op het Kerkplein.
Rients en Hendrik waren afkomstig uit en geboren in Aartswoud, waar hun vader
Fokke broodbakker was
De kadastrale atlas vermeldt ook de naam Arie Kossen bakker te Koedijk. Hij bezat in St. Pancras een
stuk of vijf, door sloten omgeven, perceeltjes bouwland.
De weduwe Lourens Schouten, bakker te Broek op Langedijk, wordt genoemd als eigenaresse van
ruim 1 ha. weiland.
Omdat beiden hier noch in het Zuideinde een huis bezaten, kan worden verondersteld dat zij hier
geen of slechts weinig brood verkochten. Dit geldt eveneens voor Jan Koorn, bakker onder de Zijpe,
die hier eerder bakker was en in 1832 nog ca. 6 ha. in de gemeente St Pancras gelegen grasland bezat.
147
