De Duitse dansmuziek swingde, hoewel dat eigenlijk verboden was, evengoed
als de Amerikaanse, Amerikaanse deuntjes werden, onder arisch vertaalde
titels, rustig overgenomen: Choo-choo-chanooga werd Zeg conducteur, waar
staat de Rotterdamse sneltreinSteeple chase werd Hindernisrennen.
Doordat, vooral na de oorlog, niet toegegeven kon worden dat Duitse sterren
toch ook hun charme konden hebben gehad, bleef de jeugd van toen later wat
gefrustreerd opgescheept met een onbekenbare sterren-nostalgie.
Ook al wist je dat het des duivels was; het feit dat jongens in de Ha-Jott
(Hitlerjeugd) leerden motorrijden of zweefvliegen, deed menige snuiter spijtig
vaststellen dat zoiets bij de vooroorlogse padvinderij, de AJC (de socialis
tische Algemene Jeugd-centrale of de Kajotters (Katholieke Jeugdbeweging)
niet mogelijk was geweest. Het Duitse uniform, vooral dat van de soldaten
van de Panzers, was al punk vöör zijn tijd
Van een jongen wiens vader achter het nationaal-socialisme stond, was het
moeilijk te verwachten dat hij niet voor de nationaal-socialistische verleiding
zwichtte. Het ten toon gespreide antisemitisme werd toen niet zwaarder
opgenomen dan het racistische gepraat dat men vandaag kan horen. De
gruwelijke Duitse praktijken kwamen voor bijna iedereen pas na de oorlog aan
het licht. Wie ligt er vandaag wakker van de honger in de derde wereld, de
vervuiling, Joegoslavië, en de rest?
Vanaf '42 moest ik, zestien jaar oud, van tijd tot tijd mondelinge boodschap
pen, waarin vaak sprake was van een konijn, overbrengen. Al doende kwam
ik in aanraking met o.a. de timmerman Jaap Balder in Broek op Langendijk,
die veel konijnen, 'piloten' - zoals alle uit aangeschoten vliegtuigen gespron
gen bemanningsleden werden genoemd - op weg naar Engeland terug hielp.
Hij was het allereerste punt van een lange ontsnappingslijn, die meestal naar
de Pyreneeën leidde. Maar dat hoorde ik pas veel later. Meer hierover verder
in dit verhaal.
Met heel goede vrienden sprak je wel over de mogelijkheid om naar Engeland
te gaan. Ik maakte een plan om met mijn kano op een aanhangwagentje naar
Vlissingen te fietsen en van daar over te steken (ik heb het kaartje nog).
Maar doordat de kuststreek verboden gebied werd, kon dat al gauw niet
meer. Van een jongen van het internaat in Zeist, Mario (van Boeschoten of zo
heette hij), kreeg ik een Franse bajonet als eerste wapen (ook die heb ik nog).
-210-
Wunschkonzert of Musik waren zo goed als onschuldig, zoals ook de
avonturenfilms Robinson Crusoe of Baron von Münchhausen met Hans Albers
in de hoofdrol. Humoristische films met het koppel Hans Moser en Theo
Lingen konden de vergelijking met Laurel en Hardy glansrijk doorstaan. Hans
de brokkenpiloot met Heinz Rühman was een remake van Ademaï aziateur
met Fernandel, of omgekeerd.