Als men het nationaal-socialistische principe even los kan en wil zien van het nazisme dat zich ernaast ontwikkelde en het verving, moet worden vasigesteld dat ook elders deze van huis uit sociaal-economische gedachte werd gepro pageerd. De vooroorlogse Nederlandse kreet Koopt Nederlandse waar, dan helpen wij elkaardoor de VNF (Vereniging Nederlands Fabrikaat) georacht, ging ervan uit. Evenals het na de oorlog door de Franse communisten gewenste Produisons frangais, achetons frangais (Frans produceren Frans kopen). Deze opstelling heeft in Duitsland tot gevolg, dat naarstig wordt gezoem naar vervangingsmiddelen voor tot dan toe geïmporteerde producten. En zo ontwikkelt het Duitse vernuft de Frsafz-producten, voor bijvoorbeeld rubber en benzine, in hoofdzaak uit steenkool gewonnen. De Duitse motoren van de Blitzkrieg draaien, tot de Roemeense olie beschikbaar komt, voor een goed deel op synthetische benzine en olie. De Amerikanen zijn voor de ooriog tot concessies bereid om in deze kennis mee te delen. Ondanks zijn dreigende onthullingen in Hitiers Meir Kampf - waarin al zijn plannen al sinds 1933 onomwonden staan beschreven! - vindt hij in de hele wereld aanhangers. Het Amerikaanse tijdschrift Time roept hem in '38 uit tot 'de man van het jaar'. Ondanks het feit dat hij bij de Olympische Speler in '36 geweigerd had de bij het hardlopen winnende neger 'Jesse' Owens de hand te drukken. De film over die Spelen: Triumf des Willensdoor Leni Riefenstahl gemaakt, werd in Hollywood verklaard tot een van de beste tien films ooit gemaakt. Haar film over de bijeenkomst van de nazi-partij in Neurenberg in '34 gaat nog steeds door voor een universeel meesterwerk, waarin brna alle later door iedereen gebruikte film-opnametechnieken door haar verden uitgevonden. Zelfs velen in de door de Duitsers overwonnen en bezette landen kunnen zich niet verweren tegen de magische uitstraling die er van deze, dan nog onover winnelijke, machine uitgaat. Ten onrechte, en jammergenoeg. De bevolking, en vooral de voor alles wat nieuw is ontvankelijke jeugd (en is eigenlijk niet alles nieuw voor ze), was aangewezen op wat de Duitsers te bieden hadden aan cultuur en ontspanning. Zoals de later jeugd opgroeide met de Beatles of de Rolling Stones, zo groeiden wij op met de dansmuziek van de Ramblers, Klaas van Beek. Frans Wouters en Boyd Bachman, de zangers Jan de Vries en Eddy Christiani, om er maar een paar te noemen. Allen Nederlanders die niet noodzakelijk overtuigd collaborateur waren, maar wel lid moesten zijn van de Kultuur kamer en daarvoor een verklaring hadden moeten tekenen om zich loyaal tegenover de bezetter en zijn maatregelen, dus inzonder ook de anti-joodse, te gedragen. Daarnaast waren o.a. Duitse sterren als Zarah Leander, Christine Söderbaum, Johan Heesters en Hans Albers, ondanks alles, populair. Lang niet alle films waren doordrenkt met propaganda, musicals als -209-

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

De Klin - Sint Pancras | 1995 | | pagina 215