-182-
motiveringen zijn daaronder te vinden; van uiterst fanatiek collaboreren tot
goedaardig en onbenullig meelopen. Onbenullig in de ware zin van het
woord: geen benul hebbend van wat de Duitsers uitvoerden en nog van plan
waren.
Behalve politieke, konden ook financiële doelstellingen een rol spelen. Ver
raders kregen, dikwijls per affiche aangekondigde, geldelijke beloningen
voor hun verraad; zelfs konden zij in vaste (Duitse politie-)dienst zijn.
Aanvankelijk zag het er naar uit, dat dit straffeloos kon gebeuren. Slechts
begin februari '43, na het Duitse verlies van de slag om Stalingrad. begint
het voor de meesten duidelijk te worden dat Duitsland de oorlog gaat
verliezen. Anderen zien dat pas begin '45, na het mislukken van het laatste
Duitse offensief in de Ardennen. Niet weinigen beginnen dan aan de broek
te trekken en gaan de bakens verzetten, draaien hun jasje om.
Men kan het dan kinderachtig vinden om te bedanken na te hebben ge
merkt op het verkeerde paard te hebben gewed. Maar nog kinderachtiger
kan het worden geacht om er, desondanks, mee döör te gaan. Ook zou een
sympathisant door het opnemen van onderduikers nog kunnen hebben aan
getoond, op twee paarden tegelijk te kunnen wedden.
Wat niet wegneemt dat de Boerenleider Cor Groen in januari '45 Klaas van
Dijkhuizen (zoals verder in dit overzicht wordt verhaald) uit de handen van
een mof vrijpraat. En ook dat hij, door hem al ondertekende, blanco vrij
stellingen voor de Arbeitseinsatz heeft gegeven aan de gemeentesecretaris
Cor Schouten - die daar wel weg mee wist. Verder zou hij voor elkaar heb
ben gekregen dat alleen mannen jonger dan 25 jaar op transport naar
Duitsland werden gesteld. Dat kreeg hij toch maar even voor elkaar.
Dat dit achteraf als een positieve daad wordt voorgesteld toont du.delijk,
hoe verschillend de waardering kon, en nog steeds kan zijn, van de houding
die men had aan te nemen. De jongeren dan 25 jaar zullen bijvoorbeeld niet
al te erkentelijk voor deze door Cor Groen afgedwongen gunst zijn ge
weest... Dit voorbeeld toont ook duidelijk, hoe de hele arm, de hele mens
kon worden meegesleept, als men een vinger in het raderwerk van de
collaboratie had gestoken.
De angst bij sympathisanten van het toenmalige bewind voor de komende
vergelding is gegrond. Omdat een moffin zich had ingedrongen in een
verzetsgroep in Amsterdam, hebben Cor Schouten en Anny Kuenen enige
tijd (extra) moeten onderduiken. Want die indringster had eerder van hen
een vals persoonsbewijs gekregen. Pas nadat zij is geliquideerd kunnen Cor
en Anny weer opduiken.
Ook in het gemeentehuis van Koedijk wordt het bevolkingsregister weg
gehaald. Daar is burgemeester Pesman echter Duitsgezind en blokleider van
de NVD (Nederlandse VolksDienst). Het hoofd der school C. Stuffers, ook lid