-8-
WATERPUTTEN.
In de vorige "Klin" beschreven we de restanten van een door ons ge
vonden put, die vermoedelijk rond het jaar 1000 werd gegraven.
Het ging om het onderste gedeelte van een put, bestaande uit
-een vierkant raamwerk van hout,
-en een hierop gestapelde putwand, vervaardigd uit veenzoden.
Uit nader onderzoek bleek dat het ondersteunend raamwerk was vervaar
digd uit essehouten balkjes.
De veenzoden werden waarschijnlijk in de directe omgeving gestoken.
Kennelijk had men dus de meest simpele middelen gebruikt om toegang te
krijgen tot goed, zuiver grondwater.
Het bovenste gedeelte van de putwand is in de loop der eeuwen verlo
ren gegaan. Ook andere bewoningssporen werden niet teruggevonden.
Een dergelijke put was nog niet eerder in St.Pancras gevonden.
In deze streek zijn er wel meer opgegraven en vormen ze dus een
bewijs van vroegere menselijke activiteiten.
In de noordelijke uitloper van de geestrug, waarop Alkmaar is gelegen,
is een tweetal van dergelijke putten teruggevonden. Dit gebeurde op
het allernoordelijkste puntje van een stuk land, wat voor de stadsuit-
breiding bekend stond als "De Keesman"
Deze putten zijn gevonden in het zand, onder een zware kleiafzetting,
die daar waarschijnlijk werd afgezet rond het jaar 838 tijdens een zware
overstromingsramp
Ook fragmentjes aardewerk wezen er op dat deze putten in de Karolin
gische tijd waren gegraven. De restanten bestonden ook hier weer uit
een houten raamwerk waarop- in dit geval- kleizoden waren opgestapeld
tot een ronde putwand. Het raamwerk van de put was nagenoeg identiek
met dat van de put in Sint Pancras.
Van de andere put bestond het raamwerk uit platte balken, die waar
schijnlijk eerst een ander doel hadden gediend: er zaten sleuven en
gaten in. (Zie Kennemer Contouren, Alkmaarse Hist. Reeks III bl.45,48)
Ook in Uitgeest werden dergelijke putten van kleizoden op een houten
raamwerk teruggevonden. Hier was bovenin een tweede raamwerk gebruikt.
om de putwand steun te geven. (Archeologische kroniek van Holland
over 1983, Tijdschrift Holland blz. 229.)
Soms werd bij dit soort putten een wagenwiel gebruikt ter ondersteu
ning van de wand. Ook een houten ton werd wel gebruikt.
Een voorbeeld van een tonput is langs het Vennetje gevonden.
Hier had men op een houten ton als basis een wand van gele, handge-
vormde steentjes gestapeld.