-25-
Andere vermelde levensmiddelen zijn een kop butter voor Piet Tortel,
een keesje voor Megntjeeen aggeling urrete, Turkse boenne,
2 wegjes (broden).
Ook het onderhoud van de diaconie-huizen moest worden betaald:
3 mengel teer, hout voor dars en weeg (een schot), loegt reit,
(watvoor riet was dat Jan Verwer (zijn officiële naam was Jan Otto
werd betaald voor vorven of varven.
Ook werd kleding voor de armen aangeschaft, zoals leerse, hutteook:
een paar hulfte, het negen van linnen, de snijder betaalt.
Een enkele maal zag ik, dat een huishoudelijk gebruiksvoorwerp voor
iemand werd gekocht, een konkelpot (koffiepot)of een stuk gereed
schap een graaf.
Ook liet men een arme wel eens iets verdienen door hem wat klusjes
te laten doen, zoals houthakken voor een arme, oude weduwe,
teren, wassen, vlap haaleaardappele roden.
Natuurlijk werden geen uitgaven voor aardgas en steenkool vermeld,
maar wel voor turf en brandhout. In 1803 verdeelde de diaconie onder
de armen 30 ton turf an hittebrant voor 24.-.-. en an hout 15.-.-.
Van een toenmalige buitenlandse bezoeker moet het gezegde afkomstig
zijn: :"In Holland moet je overal belasting voor betalen, slechts de
lucht die men inademt is nog belastingvrij."
Dit gezegde geeft wel aan dat de belastingen toen vrij hoog waren.
Een van de grieven die men tegen de stadhouder had, was dat hij
niet had gezorgd dat de belastingen wat werden verminderd, maar
de belastingen op hetzelfde peil liet als de Regenten.
De diaconie had ook weet van de zware belastingdruk. Geregeld komen
in het kasboek termen voor als: binnen-en buitenlastensluis- en mo
lengeld, erfpacht, ordinaire en extra-ordinaire verponding, dijkgeld,
schotgaarder
Willekeurig heb ik van enkele jaren alle belastinguitgaven bijelkaar
geteld. In 1796 betaalde men, voorzover na te gaan, 146,-.-.
aan belastinggeld, terwijl toen de totale som van alle uitgaven
462.-.-. was. In 1804 waren de bedragen resp. 175.-.-. en
659.-.-. Meer dan een kwart van de diaconie-uitgaven waren dus
belasting-uitgaven.
En wanneer dan wordt bedacht dat de belastinguitgaven werden
veroorzaakt, doordat men land bezat en dit verhuuurde - de totale
jaaropbrengst aan huur 300.-.-. was, dan schrik je toch helemaal
van deze belastingen.
En dan hebben we het nog niet gehad.
Want daarnaast betaalde men de rnin of meer verstopte belastingen
in de vorm van acciins.