P.Ë.N.
PH
zichtbaar, hoewel het de argeloze voorbijganger niet snel zal zijn
opgevallen. De betekenis van de gevelstenen was minder bekend
bij het grote publiek. Voor de Tweede Wereldoorlog kreeg de
elektriciteitsmaatschappij geregeld brieven waarin geïnteres
seerden om opheldering vroegen. Waarom zitten die stenen in de
muur en wat betekenen ze?
Interesse om zo’n transformatorhuisje met gevelstenen te
zien? Het dichtstbij Schagen is die aan De Stolpen (naast het
Chinese Wokrestaurant) te vinden. Andere exemplaren in de
buurt staan bijvoorbeeld in Burgerbrug (bij Burgerweg 54),
Nieuwe Niedorp (bij Dorpstraat 75) en in Callantsoog nabij
Dorpsweg 14.
Medewerkers van het oude elektriciteitsbedrijf gaven er soms
hun eigen uitleg aan: “De haan kan het niet bekraaien zo mooi
als elektriciteit is en de hond kan het niet belopen zo snel als
de stroom gaat.” Veel transformatorhuisjes kwamen na verloop
van tijd aan het einde van hun functie en werden gesloopt.
Dick Wit: “Collega’s waren er als de kippen bij om zo’n tegeltje
te bemachtigen. Ze waren bijzonder geliefd en menig exem
plaar werd thuis op een muur aangebracht.”
Bewaken en verdedigen
Het magazine Alles Electrisch’ uit september 1933 verklaart de
materie helder. Het antwoord op het waarom is; ter versiering.
De transformatorhuisjes hadden geen ramen en alleen strakke
muren. Men vond dat enigszins saai en het aanbrengen van twee
gevelstenen zou het geheel wat opfleuren. De gevelstenen hadden
ook een relevante betekenis. De haan staat er om een waarschu
wing uit te kraaien: ‘mij is dit huis ter bewaking toevertrouwd’.
Het tweede tegeltje met de hond voegt daaraan toe: ‘mij is dit
huis ter verdediging toevertrouwd’. De haan doet een beroep
op het gezonde verstand van de mens en voor wie dan nog niet
luistert is er de hond. Geen verdere discussie meer, ik hap toe.
levensgevaarlijk
HOOGSPANNING
HET-OPENEN-IS
LEVENSGEVAARLIJK
Foto's: Dick Wit. Bron: Alles Electrisch, september 1933.
Robert Witsen
7
f-AAE^^ING
Locatie Callantsoog.
Locatie Nieuwe Niedorp.
Locatie De Stolpen.
