Achtergrond historische feiten in dit verhaal
d
n
20
De onderbouwklassen kregen les in de Gereformeerde
Kerk aan de Bokstraat (fotograaf onbekend).
Feit 2. In eerste instantie hadden de Duitsers
vanuit het westen weinig te duchten. Het Britse
leger was niet in staat om aan te vallen. Alleen
hun marine en luchtmacht voerden acties uit op
doelen in Nederland, maar een erg grote dreiging
ging er nog niet vanuit. Bovendien lag het sterke
Duitse leger dichtbij. Dit veranderde in de loop van
1941 ter voorbereiding op Operatie Barbarossa, de
grote aanval op de Sovjet-Unie die op 22 juni 1941
begon. Vanaf dat moment was het leeuwendeel
van de Duitse troepen te vinden aan het Oostfront
en werd het zaak om de westgrens met fortifica
ties te versterken. De bouw van deze ‘Atlantikwall’
had grote gevolgen voor Schagen. De stad was
door zijn centrale liggen aangewezen als comman-
dolocatie. Ook voor essentiële infrastructuur als
elektriciteit en telefoon was Schagen een knoop
punt. Daarnaast werden er installaties gebouwd
voor luchtverkenning (opsporen van geallieerde
vliegtuigen). Het resultaat was dat vanaf midden
1941 Duitse legerstaven met hun gevolg en diverse
militaire eenheden neerstreken in/om Schagen.
Er waren hier geen kazernes en de bezetter zag
zich direct genoodzaakt om schoolgebouwen te
vorderen om de manschappen onder te brengen.
Feit 3. De spoorwegstaking was een nationale sta
king van het Nederlandse spoorwegpersoneel, die
duurde van 17 september 1944 tot de bevrijding in
mei 1945. Na een oproep van Radio Oranje legden
30.000 NS-personeelsleden het werk neer. Een be
langrijk doel op dat moment: de Duitsers hinderen in
het vervoeren van materieel naar het strijdtoneel bij
Arnhem (Operatie Market Garden). De Duitsers had
den vooraf gewaarschuwd dat een spoorwegstaking
de voedselvoorziening in gevaar zou brengen. Ook
de energievoorziening liep spaak; niet alleen door het
uitvallen van de treinen, maar ook door het feit dat
Limburg al door de geallieerden was bevrijd en daar
de Nederlandse kolenmijnen waren te vinden. Hoe
wel de staking de Duitsers absoluut hinderde in hun
oorlogsactiviteiten was het resultaat voor de Neder
landse bevolking in het westen een enorme schaar
ste aan voedsel en brandstof (de Hongerwinter).
Ook grote herenhuizen, zoals aan De Laan, werden in
beslag genomen voor gebruik door Duitse officials.
Feit 4. De oorlog was voor de Friezen al drie weken
eerder voorbij dan voor de mensen in Noord-Holland.
In feite was de frontsituatie in 1945 heel vergelijkbaar
met die van mei 1940. Nu stonden de Duitsers in
Kornwerderzand de Canadezen op te wachten. Die
aanval kwam er niet, het Duitse opperbevel tekende
op 5 mei 1945 in Wageningen de capitulatie, waar
mee de oorlog eindigde in heel Nederland.
De Gereformeerde Kerk lag vlakbij het spoor en werd
in september 1944 zwaar beschadigd door de ontplofte
munitietrein (foto Zijper Museum, Niestadt Beeldbank).
Feit 1. Het dondergeluid was kanongebulder van
gevechtshandelingen bij Kornwerderzand op de
Afsluitdijk in mei 1940. Hier wist de Nederlandse
verdediging stand te houden tegen de Duitsers.
