De periode van voorjaar 1943 tot de herfst van 1944.
Hier markeerden de April-Mei-stakingen de overgang. Deze
stakingen braken uit nadat Nederlandse militairen te horen had
den gekregen dat zij weer in gevangenschap moesten. Dit was
de tijd dat de illegaliteit sterk groeide, onder meer vanwege de
Arbeitseinsatz waardoor steeds meer mannen besloten onder te
duiken.
De periode van 1941 tot het voorjaar van 1943. De
nazificatie was mislukt. Dit bleek onder andere uit de Februaris
taking van 1941 waaraan veel Amsterdammers uit protest tegen
de Jodenvervolging deel namen. Deze staking werd met geweld
beëindigd door de bezetter. De illegaliteit begon zich voorzich
tig te organiseren.
De laatste periode duurde van herfst 1944 tot mei
1945. Het begin van deze maanden werd ook gemarkeerd
door een staking, namelijk de spoorwegstaking die in septem
ber 1944 uitbrak. Het doel van deze staking was dat operatie
Market Garden er mee werd ondersteund (2). Het zou de Duit-
De houding van verreweg het grootste deel van de Nederlandse
bevolking ten aanzien van de bezetter was er een van aanpas
sen of accommodatie; de oorlogstijd tijd zo goed mogelijk
doorkomen. Wel was er onder deze groep sprake van passief
verzet; bijvoorbeeld het niet inleveren van de radio en de fiets
en het luisteren naar Radio Oranje. Men moest dus niets heb
ben van het nationaalsocialisme. Een partij als de NSB werd
verafschuwd door de meeste Nederlanders, evenals het feit dat
de Duitsers de macht hadden overgenomen.
sers verhinderen troepen en munitie aan te voeren. De Duitsers
namen steeds vaker hun toevlucht tot terreur. Het verzet was in
deze periode het grootst. (3).
De bezettingsperiode in Nederland.
Als je kijkt naar de bezettingstijd in Nederland kun je deze jaren
grofweg in vier periodes verdelen. Wat opvalt is dat hoe kleiner
de kans werd voor de Duitsers om de oorlog te winnen des te
groter het verzet tegen de bezetter werd.
Ten slotte was er het verzet. Ook hier zijn exacte aantallen moei
lijk aan te geven, mede omdat de scheidslijnen tussen actiefen
passiefverzet soms vaag waren (5). Een vaak genoemd getal is
45.000 (6).
Deze groep hield zich bezig met het drukken en verspreiden
van illegale kranten, geallieerde piloten en soldaten bezet gebied
uit smokkelen, joden laten onderduiken, aanslagen plegen op de
vijand of op bevolkingsregisters en distributiekantoren en het
vervalsen van persoonsbewijzen.
Ook hielp men verzetslieden en mannen die de Arbeitseinsatz
wilden ontlopen aan onderduikadressen.
De periode 1940 tot begin 1941. Deze periode werd ge
kenmerkt door een poging van de Duitse bezetter, onder leiding
van Seyss-Inquart, om de Nederlandse bevolking, immers een
Germaans broedervolk, te winnen voor de nationaalsocialis-
tische ideologie. De houding van de Nederlandse bevolking
was afwachtend. Van verzet was, uitzonderingen daargelaten,
nauwelijks sprake.
Er was een klein deel dat collaboreerde. Precieze aantallen zijn
lastig te achterhalen. Na de oorlog werden er 30.000 gerechtelij
ke dossiers over collaborateurs gemaakt. Het ging bijvoorbeeld
om NSBers die burgemeester werden ofvrijwilligers (25.000)
die zich aanmelden bij de Waffen SS om te vechten voor het
naziregime. Het aantal mensen dat na de oorlog vast zat in inter
neringskampen was veel groter, namelijk 120.000 tot 150.000.
Lang niet iedereen werd veroordeeld (4).
Schrijver dezes heeft dankbaar gebruik gemaakt van voornoem
de artikelen en het boek ’10 jaar Muggenburg, de wijk waar de
straten naar de verzetsstrijders uit Schagen zijn genoemd (1).
Opdat wij niet vergeten wat voor een moeilijke keuze deze
mensen maakten en het risico dat ze namen voor onze vrijheid.
n de jaargangen 2009 en 2010 van de Kakelepost stond
een reeks artikelen, van de hand van Karel Numan, als
eerbetoon aan de verzetsstrijders van Schagen.
De redactie heeft gemeend dat het goed is deze dappere
lieden nogmaals te herdenken in dit jubileumjaar.
De illegaliteit kreeg te maken met keiharde represaillemaatrege
len van de Duitsers.
Het verzet werd, naarmate de oorlog vorderde, steeds meer lan
delijk georganiseerd. Eind 1942 werd de Landelijke Organisatie
voor Hulp aan Onderduikers (LO) opgericht. Ook werd in
16
Verzet in Schagen
