Engelandvaarders
Oostfrontstrijders
Schagen kreeg eerste ‘Mooijmanstraat’
genoemd naar Ridderkruisdrager
Vrijwillig strijd leveren
Veel nieuwe militaire aanwas uit Nederland kwam er niet. De
auteur heeft in het verleden met Engelandvaarders gesproken
en die gaven aan dat het vooral in de eerste oorlogsjaren 1940
Q^p 14 mei 1940 capituleerde het Nederlandse
beroepsmilitairen was de strijd voorbij en brak
krijgsgevangenschap aan. Maar er volgde al na enkele
weken amnestie. In juni 1940 werden de Nederlan
ders naar huis gestuurd onder voorwaarde dat zij
geen verzetsdaden zouden plegen.
b ellum (1919-1939) waren het met name de partijen op de
uiterst linker vleugel (communisten) en uiterst rechter vleugel
(nationaalsocialisten) die elkaar in de haren vlogen. Partijbij
eenkomsten werden over en weer lastig gevallen. Er vielen rake
klappen en soms ook dodelijke slachtoffers. Voor de Nazi was
een communist een natuurlijke vijand en omgekeerd. Als in juni
1941 Duitsland de oorlog verklaart aan de Sovjet-Unie voelt
een aanzienlijk deel van de nationaalsocialistische Nederlanders
dat het tijd is om de Bolsjewisten voorgoed het zwijgen op te
leggen. Het was de hoogste tijd voor een nieuwe orde in Europa.
De belangstelling bleek zo groot dat er al direct een ‘Legioen
Nederland’ gevormd kon worden.
Het is triest om te constateren, maar erg veel ‘geestdrift’ toonden
landgenoten niet om de strijd tegen Duitsland voort te zetten na op het Europese vasteland was geen sprake.
de capitulatie. Het merendeel van de voormalige militairen zat
inmiddels thuis en was allang blij dat zij er zonder kleurscheuren Vergelijk het aantal van 1.700 Engelandvaarders eens met de
afgekomen waren. Voor een aantal militairen was de oorlog niet ruim 23.000 Nederlandse Oostfrontstrijders. Al in het inter-
voorbij in mei 1940. Toen Nederland capituleerde was dat met
uitzondering van Zeeland. De daar aanwezige militairen moes
ten doorvechten. Resten van deze troepen werden uiteindelijk
via Duinkerken geëvacueerd. Zo kwamen alsnog bijna 1.500
Nederlandse militairen in Engeland terecht, waarvan velen
dienstplichtig. Een groot deel van hen ging later deel uitmaken
van de in 1941 gevormde Prinses Irenebrigade.
en 1941 niet zo heel moeilijk was (later werd het wel lastiger)
leger. Voor de dienstplichtigen en ook de meeste om in Groot-Brittannië te komen via derden-landen. Maar erg
weinig landgenoten voelden zich die eerste oorlogsjaren geroe
pen om tegen het oppermachtige Duitsland te gaan vechten.
Gedurende alle bezettingsjaren kwamen in totaal 1.700 Enge
landvaarders aan om de wapens op te nemen tegen Duitsland.
De Prinses Irenebrigade bleef door de geringe belangstelling
onderbezet. Voor niet militaire kenners; een brigade omvat circa
3.500 man, een getal dat de Irenebrigade nimmer haalde. Na een
Deze beslissing van Hitler was uitzonderlijk en gaf aan dat
Duitsland ons land als een ‘broedervolk’ beschouwde. In andere Britse inspectie werd vastgesteld dat de brigade niet op sterkte
bezette landen bleven de overwonnen militairen gewoon achter was. Een noodgreep volgde door het toevoegen van een groep
slot en grendel. Later in de oorlog kwamen de Duitsers hierop mariniers die in de VS hun opleiding had gevolgd. Met amper
terug en verdwenen alsnog vele Nederlandse kadermilitairen in de omvang van een brigade was dat de Nederlandse legermacht
krijgsgevangenschap. die de oversteek in augustus 1944 maakte naar Normandië. De
gevechtsprestaties van de brigade tot mei 1945 waren goed,
maar van een grote Nederlandse inbreng aan geallieerde zijde
8
De school was het bekendste gebouw aan de Landbouwdwarsstraat,
in de tweede helft van de oorlog de Mooijmanstraat genoemd.
In Nederland werd Mooijman
gebruikt als publiciteitsinstrument.
Hier met NSB partijleider Anton
Mussert. Fotodienst der NSB.
