Berechting
Van Erp belandde na zijn berechting in fort Zuidwijkermeer bij
Amsterdam. Over de duur van de straf die hem werd opgelegd
is niets te vinden; zijn dossier in het Rijksarchiefte Den Haag
ligt achter slot en grendel. Er zijn geen aanwijzingen dat hij
anti-joods was, of onderduikers ofverzetsmensen zou hebben
verraden. Enkele Schager tijdgenoten spraken desgevraagd
mild over hem. Wernard van Erp werd op 27 maart 1947 ver
oordeeld tot 2,5 jaar hechtenis, met aftrek van zijn voorarrest dat
toen al 22 maanden had geduurd. Het kiesrecht werd hem voor
tien jaar ontnomen en een openbare ambtsfunctie mocht hij
geve, dat de verbonden legers van Adolf Hitler deze horden zullen doen
stil houden.1 Het laatste oorlogsjaar, voor grote delen van de be
volking het zwaarste van de vijf, dreef de haat tegen al wat Duits
of Duitsgezind was naar een hoogtepunt. Een massale vergel
ding was het gevolg. Na de bevrijding werden in Nederland naar
schatting 540.000 verdachten van een onvaderlandslievende
houding (in Schagen een veertigtal) opgesloten in barakken
kampen, kazernes, scholen, forten, fabrieksgebouwen, kloosters
en kastelen overal in het land. Van hen werden er uiteindelijk
zo’n 300.000 berecht.
Fort Erfprins
Van Erp werd met zijn zoon aanvankelijk geïnterneerd in bewa-
ringskamp Fort Erfprins in Den Helder, zijn vrouw en dochter
in kamp Westerbork. Over de behandeling van de gevangenen
in Den Helder verscheen al gauw een kritisch artikel in de
Heldersche Courant. Zo zou iemand door bewakers met zijn
gezicht naar een muur zijn gezet, waarna achter zijn rug een loos niet meer bekleden. Zijn vonnis diende hij uit in het voormalige
geweerschot was afgevuurd. De berichten over wantoestanden
werden door de kampleiding tegengesproken. Feit was dat in
veel kampen onschuldigen en personen met lichte vergrijpen
zaten opgesloten met ‘echte’ NSB’ers en criminelen, mannen en
vrouwen dooreen. De gevangenen werden verplicht kamfer te
slikken om hun libido te verdoven. Veel van de militaire en bur
gerbewakers deden hun werk met haat- en wraakgevoelens. Er
gebeurden ontoelaatbare dingen, van mishandeling en verkrach
tingen tot eigenmachtige executies aan toe. De bewaringskam-
pen zaten in het eerste naoorlogse jaar overvol. Bij gebrek aan
bedden sliep men
weinig voedsel en geen verwarming. In de loop van 1946, nadat
de landelijke overheid er greep en controle op had gekregen,
verbeterden de verblijfsomstandigheden in de kampen. Wel
WJ.F van Erp overleed in Schagen op 20 april 1973. Zijn zoon
verkeerden de gevangenen in permanente onzekerheid over wat stierf in 1979 op zijn 57e aan een hartaanval.
ze te wachten stond, omdat de speciaal ingerichte hoven voor
Bijzondere Rechtspleging de massa bij lange na niet aankonden. Met dank aan Willem van Erp jr.
werkkamp De Slikken in Noord-Groningen. Na hun detentie
keerden vader en zoon terug naar Schagen, waar het gezin Van
Erp zich kon herenigen. De drankengroothandel werd hervat,
evenals de exploitatie van café Het Oude Slot. Bertus de scheer-
mesjesman werd weer gesignaleerd op de markt. Het dagelijkse
leven hernam zijn gang, maar werd nooit meer hetzelfde. Van
Erp hield zich grotendeels buiten het openbare leven. Junior
nam de bedrijfsleiding over en won de waardering van de
Schager gemeenschap terug. Hij was een actieflid van de lokale
VVD en kreeg het verzoek zich te kandideren voor de gemeen-
op stro. De hygiëne was abominabel, er was te teraad. Hij was het die zijn partijgenoten moest vertellen dat dat
geen goed idee was.
Peter Groenveld
23
Kantine van het werkkamp De Slikken waar Wer
van Erp tot 27 oktober 1947 zijn straf uitdiende.
Collectie Joods Historisch Museum.
W.J.F. van Erp omstreeks 1970 op de schaak
club in café 't Oude Slot. Foto Niestadt-collec-
tie, Zijper Museum, Schagerbrug.
