Van Albert van Dalsum tot Eduard Verkade
De ruime keuze aan zalen en de centrumfunctie die Schagen
al eeuwen vervult, brachten alle grote artiesten en acteurs van
Nederland naar hier. Jean Louis Pissuise trad in zijn gloriejaren
talloze keren op in het Noordhollands Koffiehuis. Louis Bouw
meester kwam zelfs op zijn 80e nog naar Schagen. Van Albert
van Dalsum tot Eduard Verkade, van Esther de Boer-van Rijk
tot Louis en Heintje Davids, van Ank van der Moer tot Toon
Hermans, allemaal wisten ze Schagen te vinden. Zij waren de
Pierre Bokma’s, de Youp van ‘t Heks en de Monique van de Vens
van hun tijd. En niet alleen bij de nationale kasmagneten liepen
in Schagen de zalen vol, ook de kleinkunst trok veel publiek.
Operettes en balletvoorstellingen, gymnastiek- en turnde-
monstraties, voordrachten, toneelstukken, muziek en zang, de
uitgaanskalender stond bol van de lokale en regionale bekend
heden. Schagens Harmonie, opgericht in 1869, was bijzonder
populair en had een sectie strijkers die klassieke concerten
mogelijk maakte. Er waren optredens van het mannenkoor
Euterpe, de Dames-Zangvereeniging Euphonia en het Westfries
cabaret van Daan Pool.
Schager toneel
Wat ontbrak was een Schager toneelgroep. Die van Cornelis
Bok was in het eerste kwart van de 19e eeuw met de brand in
rook opgegaan. In 1867 vormde het vrijkorps van Schagens
schutterij uit eigen gelederen het ‘Liefhebberij Tooneelgezel-
zomers druk bezochte openluchtconcerten werden gegeven.
Na de opening van de Schager Muziektuin in 1925 werden de
buitenconcerten naar daar verplaatst. Niet zelden kwamen daar
over de duizend liefhebbers op af. Op 2e Pinksterdag 1926 trok
het Amsterdams Harmonicaorkest (‘Nog nooit was onze mu
ziektuin zoo vol’) het recordaantal van drieduizend bezoekers.
u».
■M
n"
5
Het in 1799 ingerichte theater aan de (Nieuwe) Lagezijde stond op de plek waar metselbedrijf Gielens
was gevestigd. Op de foto de nieuwbouw van Gielens. In het pand dat ervoor moest worden afgebroken
werden sporen aangetroffen van de brand die het theater in de as had gelegd.
Engelina Hartlooper
Hoewel het met de inhoud van dit artikel niets
te maken heeft, is het volgende te curieus om
achterwege te laten. Het Theatre National van
Levie Hartlooper had in 1857 twee optredens in
de kolfbaan van koffiehuis De Beurs, te weten
op 9 en 22 december. In Hartloopers gezelschap
speelde onder meer zijn dochter Engelina (1835
1920). Ze was in haar tijd een bekend toneel
speelster (bron: Joods Erfgoed Rotterdam). Op
18 december 1857, tussen de twee voorstel
lingen van het Theatre National in, schonk zij
het leven aan een zoon. Engelina was dus 22
jaar oud en zwanger naar Schagen meegereisd
op kar en paard. In de geboorteakte verklaart
de Schager vroedvrouw Dirkje Kaij ‘dat op den
drieëntwintigsten van deze maand, als toeval
lig ten half twaalf ure, in het huis staande op de
Hoogzijde, bewoond door Machiel Gielens is
geboren een kind van het mannelijk geslacht, uit
Engelina Florina Hartlooper van beroep tooneel-
speelster wonende te Rotterdam, bevindende zij
zich thans tijdelijk alhier te Schagen met een ge
zelschap tooneelspelers tot het geven van eenige
representatiën tooneelvertooningen, zijnde dit
kind buiten echt bij haar verwekt, welk kind zal
genaamd worden Louis Johan’. Met ‘als toeval
lig’ wordt vermoedelijk een onverwachte vroeg
geboorte bedoeld. Dat moet enige consternatie
hebben gegeven in huize Gielens.
«-
«H-
'IK&
I
r -
in
