Haven in metamorfose
Robert Witsen
23
De gemeente dacht met haar nieuwe haven een
belangrijke economische troef in handen te hebben.
Net als de trein dat eerder al had bewezen. Het bleek
een illusie. Na de Tweede Wereldoorlog maakte de
vrachtwagen een enorme opmars in het transport. Veel
havenlading in Schagen zou een agrarisch karakter
krijgen, maar het wegtransport nam die rol vrijwel ge
heel over. Enkele bedrijven die in bouwstoffen en zand
handelden kozen nog wel voor de haven. Op deze foto
van Niestadt uit de jaren vijftig is dat goed te zien. Er
ligt allerhande stortgoed in bulk, maar van bedrijvigheid
met veel werkgelegenheid is geen sprake. Zo sukkelde
de haven de decennia door en een aanjager van de
lokale economie werd het nooit. Sinds de eeuwwisse
ling heeft het havenkarakter een metamorfose door
gemaakt. Er lagen al langer enige pleziervaartuigen,
maar met de aanleg van een jachthaven en een nieuwe
promenade-kade (langs de N245) met bewust ligplaat
sen voor ‘mooie schepen’, is het een fraaie recreatie-
haven geworden. Aan de overkant zijn inmiddels ook
enkele nautische bedrijven gevestigd, die enige water-
gebonden werkgelegenheid bieden. Nu ruim 80 jaar na
de aanleg lijkt het erop dat de haven van Schagen toch
zijn draai gevonden heeft.
mogelijk voor schepen van 1.000 ton om in Schagen
te komen. Op vrijdag 10 juli 1936 opende het nieuwe
kanaal. Vanwege de magere economische omstandig
heden zonder al te grote festiviteiten.
Bedrijvigheid in de
haven van Schagen.
Marinebezoek,
eind jaren 70.
Schagen ijverde altijd voor goede infrastructurele
verbindingen. Een poging in de 19e eeuw om aan het
nieuwe Noordhollandsch Kanaal te komen (geopend
in 1824) mislukte jammerlijk. Men boekte wel succes
bij de totstandkoming van de nieuwe Staatsspoorlijn-
K tussen Amsterdam en Den Helder. In 1865 werd
Schagen met een station in het spoorwegnet opgeno
men. De ambitie om ook een groot kanaal te krijgen
blijft echter bestaan. Als in 1929 de grote economische
crisis uitbreekt, wordt opnieuw een poging gewaagd.
De overheid wil met werkverschaffing het leger aan
werklozen enig perspectief bieden. Veel van deze
projecten hebben een infrastructureel karakter. Hoe
wel Gedeputeerde Staten geen voorstander is, weet
men de handen op elkaar te krijgen voor de aanleg
van het nieuwe Kanaal Stolpen-Kolhorn. Feitelijk een
zijtak van het Noordhollandsch Kanaal, zodat Schagen
direct aansluiting zou krijgen op het grote vaarwegen
netwerk. Begin jaren dertig startte de aanleg van het
kanaal en de haven. Per schip was Schagen overigens
al eeuwenlang bereikbaar. De kades in het centrum,
waaronder De Loet (Bierkade), de Hoogzijde, Laagzijde
en De Laan, boden schippers een ligplaats om goede
ren te laden of te lossen. Ook bestonden er geregelde
beurtschipper-diensten naar diverse bestemmingen.
Zo nieuw was de komst van een schip in Schagen dan
ook niet. Wat wel veranderde was de laadcapaciteit
van schepen die Schagen konden bereiken. In het
Kanaal Stolpen-Kolhorn werden, om kosten te bespa
ren, slechts twee beweegbare bruggen aangebracht (bij
de Stolpen en bij Schagerbrug). Alle bruggen die ten
oosten van de Schager haven liggen richting Kolhorn
zijn vast en kunnen niet open. De reden was dat men
inschatte dat dit deel van het kanaal minder druk beva
ren zou worden en van minder economisch belang zou
zijn. Tussen Schagen en de Stolpen is het kanaal ook
dieper aangelegd dan naar Kolhorn. Hierdoor werd het
