Hodenpijl is geboren in een van de jaren tussen 1438 en 1443.
erfdeel in de vorm van de tienden van de Nes (honderd Philip-
pus Bourgonse schilden) te geven.7) Die toestemming dateert
van 13 juli 1450. Zijn moeder, Johanna van Hodenpijl, is waar
schijnlijk in dat jaar, ofkort daarvoor, overleden. Waarom vader
Willem van Beieren deze zoon dat moederlijke erfdeel wil doen
toekomen op dat moment, is niet duidelijk. Het kan zijn dat het
samenhangt met het bereiken van de 12-jarige leeftijd door deze
jongste zoon. Hij zou dan geboren zijn in 1438. Ook dit is niet
meer dan een mogelijkheid.
Conclusie zou moeten zijn dat de jongste zoon van Willem
zijn in 1435. Voorwaarde is dat de drie zonen direct na elkaar
zijn geboren en de meisjes daarna. Zit er een meisje tussen, dan
wordt het al gauw 1437, en zitten er twee meisjes tussen, dan
wordt het 1439. Als de vader in 1444 de genoemde toestem
ming vraagt, dan is het niet onwaarschijnlijk dat het jongste kind
is geboren in 1443 ofmogelijk 1444. Conclusie zou moeten zijn
dat Willem, de jongste zoon, is geboren tussen ruwweg 1435 en
1444. Kan het nauwkeuriger? Mogelijk.
Heer van Burghorn
Willem van Beieren van Schagen, bastaard van Holland vraagt
en krijgt toestemming om de Burghorn, een hoek slijks in de
Zijpe tussen de kerktoren van Sint Maarten en de Burghorn te
bedijken en in te polderen. Dat werk neemt een aantal jaren in
beslag en is klaar in het begin van 1461.4) Willem wordt heer
van Burghorn, dat een zelfstandige heerlijkheid wordt met de
hoge, middel- en lage rechtspraak. Dat wil zeggen dat de heer
van Burghorn en zijn schout alle vormen van misdaad door alle
inwoners, van adel tot kleinste burger begaan, kunnen bestraffen
en tot en met de doodstrafkunnen opleggen.
Willem van Beieren van Schagen krijgt gedaan dat zijn jongste
zoon Willem heer van Burghorn wordt. Dat gebeurt per missive
van 22 februari 14635), twee jaar nadat de Burghorn ‘in gebruik’
was genomen. Wie heer van een heerlijkheid wordt en alle
vormen van rechtspraak mag uitoefenen wordt ook in die tijd
als handelingsbekwaam beschouwd.6)
Tegenwoordig moet je daarvoor 21 jaar oud zijn. Dat was tot
voor kort 23 jaar en de eeuwen daarvoor 25 jaar. Toen Karel VI
keizer, koning, graafvan Holland en Zeeland, heer van West-
Vriesland op 4 oktober 1540 het zogenaamd Eeuwig Edict
uitvaardigde, stelde hij de leeftijd waarop een man handelings
bekwaam geacht werd, op 25 jaar. De vrouw moest 20 jaar
zijn wilde ze zonder toestemming van de vader in het huwelijk
treden. Ze was niet handelingsbekwaam en had altijd een voogd van Beieren van Schagen, bastaard van Holland en Johanna van
nodig. Alleen als weduwe kon ze rechtshandelingen verrichten.
De leeftijd van 25 jaar kan al een tijdje hebben gegolden en
gebruikelijk zijn geweest in de jaren daarvoor, maar hoe lang
is onzeker. Halverwege de 15e eeuw, in de tijd dat Willem van
Beieren opgroeide, was die leeftijd mogelijk nog 12 of14 jaar.
Dat verschilde per streek en per stad.
In de loop van de 15e eeuw is de leeftijd verhoogd. Dat hing
samen met de verstedelijking en de groei van de bevolking. Het
is niet onaannemelijk dat in 1463 die leeftijd al was opgeklom
men tot 20 jaar.
Als we ervan uitgaan dat dat zo is, dan zou vader Willem van
Beieren aan Filips de Goede kunnen hebben verzocht zijn
jongste zoon ter gelegenheid van zijn 20e verjaardag te belenen
met de heerlijkheid Burghorn. Dat zou inhouden dat de jongste
zoon is geboren in 1443. Als de leeftijd van 25 jaar al zou heb
ben gegolden in 1463, dan zou deze jongste zoon geboren zijn
in 1438.
Mogelijk is er nog een ander aanvullend gegeven betreffende
zijn leeftijd, doordat zijn vader van Philips de Goede toestem
ming krijgt om aan zijn jongste zoon jaarlijks zijn moederlijk
Het jaar 1475
In dat jaar is Albrecht al weer geruime tijd heer van Schagen met
de verplichting jaarlijks aan zijn broers en zussen de toelage uit
te keren die hun vader heeft vastgesteld. Albrecht blijft echter in
gebreke en dat levert de nodige spanningen op. Hij wordt wel
ridder geslagen, dat gebeurt bij de slag om Luik in 1467.
Zijn broer Jan neemt deel aan de slag bij Montlhéry in 1465 en
wordt daar ridder geslagen. Jan heeft dan al contacten met Haar
lem, uiteraard door zijn vader die de familie Van Berckenrode
kent. Jan zal trouwen met Ave van Berckenrode. Hij zal in latere
jaren zowel schout als schepen zijn in die stad.
De laatste die ridder wordt geslagen - want uiteraard moeten
alle drie de zonen van Willem van Beieren van Schagen ridder
worden - is Willem. Dat gebeurt in 1475 bij de belegering
van Neuss. Voor die tijd heeft ook Willem al contacten met
Haarlem, hetzij omdat hij daar zijn vrouw heeft ontmoet voor
die tijd, hetzij door de contacten die zijn broer Jan daar al had.
Hoe dat ook zij, als in 1474 de inname van Neuss door Karel
IliJJO,
20
Slag bij Neuss (29 juli 1474 - eind mei 1475), waar Willem
tot ridder werd geslagen door Karel de Stoute.
III
