krijgsdienst van de geestelijke stand ingeschreven te worden’,
maar bovendien ‘bij ons veelvuldig is aanbevolen op grond
van de hierboven vermelde verdiensten.’
Uit de briefvan de Paus kan nog iets worden opgemaakt.
Onder normale omstandigheden zou een jongen als Antonius,
bastaard en ongewenst, beslist niet in aanmerking komen voor
een positie als die van kanunnik. Dat was ondenkbaar. Je moest
een wettig kind zijn en van goeden onbesproken huize komen.
Waarom komt dan Antonius in de ogen van deze Paus wel in
aanmerking voor die positie?
Het zou kunnen zijn dat een aantal ‘factoren’ hieraan heeft
bijgedragen.
Renaissancepaus
De Paus is nog maar net - sedert 18 maart 1447 - geroepen om
de Heilige Stoel te bezetten. En hij heeft plannen getuige alles
wat er over hem bekend is. Hij wil veranderingen doorvoeren,
hij heet ook de eerste renaissancepaus te zijn. Zijn hier afge-
beelde portret is geschilderd door Rubens.
de briefvan de Paus. Antonius heeft de school van het bisdom
Utrecht - waar die school staat wordt niet vermeld - doorlopen
en kennelijk ‘met goed gevolg’, de tekst suggereert dat hij nog op
die school zit, maar hij zal daarmee bijna klaar zijn. Daardoor is
hij nu toe aan het begin van een loopbaan, en dat zou dan deze
van kanunnik moet worden. De conclusie hieruit moet wel zijn
dat hij nog geen twintig is, en niet veel ouder dan een jaar of
achttien, zo ongeveer de minimumleeftijd waarop je kanunnik
kunt worden. De briefvan de Paus is gedateerd 14 juni 1447.
Een en ander leidt ertoe te veronderstellen dat Antonius is ge
boren in 1428 of1429, dat wil zeggen vlak voor de voltrekking
van het huwelijk tussen Willem van Beieren en Johanna van
Hodenpijl, als de datum waarop de huwelijkse voorwaarden
zijn gemaakt, tenminste min of meer samenvalt met de datum
waarop het huwelijk is gesloten.
Nog een andere conclusie is dat Antonius een ongewenste zoon
is, een ongewenst kind, waarvoor wel gezorgd moet worden, zo
goed als er voor elke bastaard moest worden gezorgd en ook
werd gezorgd. Willem zelf is daarvan het sprekende voorbeeld,
evenals zijn zes bastaardbroers en -zussen. Ook voor hen heeft
vader hertog Albrecht van Beieren zeer goed gezorgd.
Hulpvaardig en diplomatiek
Ongewenste zoon Willem van Beieren, de bastaard van Holland, was een oom van
Over de leeftijd van Antonius is wel iets te zeggen, op grond van Filips de Goede. De moeder van Filips de Goede, Margaretha
Uit deze bewoordingen kan niet worden opgemaakt uit welke
relatie Antonius is geboren. Er zijn een paar, speculatieve, moge
lijkheden.
De eerste is dat Willem van Beieren voor zijn trouwen, nog
ongetrouwd zijnde, een ‘ontmoeting’ heeft met een nimmer
bekend geworden vrouw, uit welke ontmoeting Antonius
voortgekomen is.
De tweede mogelijkheid is dat Willem van Beieren van Schagen Filips de Goede is al lange tijd hertog van Boergondie en een
machtig man geworden in de ‘kleine’ wereld van het middel
eeuwse Europa. Nicolaas V zal zeker weet hebben gehad van het
altijd aanwezige verlangen van Filips om een kruistocht te on
dernemen. In 1454 had het Banket van de Fazant plaats. Tijdens
dat banket zwoer hij en zwoeren de aanwezige edelen dat zij de
val van Constantinopel zouden wreken. Zij ‘namen het kruis
zijn toekomstige vrouw Johanna van Hodenpijl al kent en haar
‘bekent’ - om het in Bijbelse termen te gieten - en Antonius
wordt geboren voordat zij trouwen. De huwelijkse voorwaar
den worden door Willem van Beieren en zijn (toekomstige)
schoonmoeder, Elisabeth van Haamstede, opgemaakt op 19
april 1430. Alle kinderen uit dat huwelijk geboren zijn wettige
kinderen. Daarnaast heeft Willem van Beieren van Schagen nog aan’, zoals dat heet. Filips kwam niet toe aan dat plan, omdat hij
een bastaarddochter, Belye. Van haar weten we niet hoe oud zij voor het zover was ziek werd en kinds. Maar toch
is, kortom, wanneer zij verwekt is, noch bij wie.
Filips de Goede.
5
