Schagen's eerste
kinderen (die in de school moesten zijn) wordt bewerkt.’ Die ‘be
paalde klasse’ waren de allerarmsten, op wie werd neergekeken.
Armoede had men immers aan zichzelfte wijten. De vlasserij
was bedoeld voor de seizoenarbeiders, die in de zomer hard
werkten, maar voor wie niet het hele jaar door emplooi was. Nu
konden zij ‘s winters aan de Loeterdijk hun brood verdienen en
hoefden ze hun hand niet op te houden bij de armenkassen van
de kerken, ofbij de gemeente.
Vlasserij
In 1848 namen de drie armbesturen die Schagen rijk was - het
katholieke, de diaconie en het hervormde weeshuis - het initia-
tiefom een vlasfabriekje te stichten. De ‘vlasserij’ werd gebouwd
op een gemeentelijk perceel aan de Loeterdijk, in de volksmond
de Molenweg. De voor de bouw benodigde 700 gulden werd
bijeengebracht met wat we nu crowd funding noemen. Het
was een werkverschaffingsproject, net als de al lang bestaande
spinbaan in de Nieuwstraat.
De doelgroep stond echter hoger in aanzien, volgens een brief
schrijver in de Schager Courant. ‘Wel is waar, er bestaat in deze ge
meente eene spinnerij, doch deze schijnt alleen door een bepaalde klasse
bezocht te kunnen worden; daarbij zijn de verdiensten in die spinnerij
gering, en wat wij er nog bepaaldelijk meer tegen hebben, is, dat over
het algemeen dezelve door vrouwen (die beter te huis behooren) en
inds kort staan aan het zuideinde van de
Molenweg acht nieuwbouwwoningen op de
plek waar voorheen Tapijthal De Leeuw te vinden
was. Hoewel dit terrein vóór de aanleg van de wijk
Waldervaart buitengebied was, heeft er zich meer
afgespeeld dan de ligging doet vermoeden.
Ziekenhuis?
Helaas was het vlasproject geen duurzaam leven beschoren.
Negen jaar na de oprichting sloot het bestuur de deuren van
de fabriek, omdat er te veel geld bij moest. Weinig later werd
hij heropend door de diaconie, maar ook die wist van de
vlasverwerking geen succes te maken. De vlasinrichting werd
in 1883 geliquideerd en het pand kwam leeg te staan. Al snel
kondigde zich een kandidaat-koper aan. Gedeputeerde Staten
hadden alle gemeenten een briefgestuurd met het bevel zich te
wapenen tegen de weer opgedoken cholera. Daarop volgde een
‘Missieve van dokter Ensing, waarin als aansluiting op de voorzorgs
maatregelen tegen epidemie, den Raad wordt gewezen op het gebouw
der Vlasscherij, welk gebouw vooral door ligging uitstekend geschikt
is voor 'een gebouw voor besmettelijke ziekten’. B. en W. kregen van
de gemeenteraad opdracht ‘hetgebouw der vroegere Vlasscherij te
Een indruk van hoe een kaasfabriek er van binnen uitzag.
20
industrieterrein
