In dit station komen twee
dikke kabels binnen van
een netbeheerder met een
spanning van 10.000 Volt.
Elektriciteit voor spoorwegovergangen en seinen
Het onderstation levert meer dan alleen de energie voor de trein
stellen. Met de elektrificatie van het spoortraject werd in veel ge
vallen ook een aparte elektriciteitskabel gelegd langs het baanvak.
Deze kabel, met een spanning van 3.000 Volt, is de voedingsbron
voor elektrische apparaten langs het traject. Bijvoorbeeld spoor-
Onderstation is grote transformator
Treinen maken gebruik van een andere spanning dan het
reguliere elektriciteitsnet levert. De bovenleiding krijgt haar
elektriciteit via een onderstation. In dit station komen twee
dikke kabels binnen van een netbeheerder met een spanning
van 10.000 Volt. In 1958 in Schagen kwamen die kabels van het
PEN (Provinciaal Elektriciteitsbedrijf Noord-Holland). In het
onderstation wordt deze 10.000 Volt in eerste instantie getrans
formeerd naar 1.367 Volt wisselspanning. Maar Nederlandse
treinen rijden op 1.800 Volt gelijkspanning en kunnen daarmee
nog niets. De tweede stap in het onderstation is daarom het
gelijkrichten van de 1.367 Volt wisselspanning naar 1.800 Volt
gelijkspanning. Het onderstation was indertijd krachtig genoeg
Deze architect heeft veel gebouwen voor NS ontworpen. Het
onderstation Schagen lijkt sterk op dat van Den Helder, maar
ook op enkele onderstations die langs de lijn Bergen op Zoom-
Vlissingen werden gebouwd (een spoortraject dat een jaar
eerder dan Schagen werd geëlektrificeerd). Het meest opval
lende verschil met haar ‘broertjes’ is dat in Schagen een donkere
baksteen is gebruikt in tegenstelling tot de andere die een gele
baksteen hebben.
om de bovenleiding van 21 kilometer spoortraject op spanning
te houden, zodat de treinen probleemloos hun energievoorzie
ning konden betrekken.De reikwijdte van 21 km betekende dat
er in Den Helder, Schagen en Alkmaar een onderstation moest
komen. Het gebouw dat in Schagen verrees was een ontwerp van
Sybolt van Ravesteyn.
de overgebleven trajecten reden diesellocomotieven en de Ne
derlandse stoomlocomotiefkon naar het museum. Nederland
was daarmee het eerste land in Europa dat definitief afscheid
nam van stoomtreinen. Ook station Schagen was onderdeel
van deze vooruitstrevende modernisering. Een aantal, vaak
regionale treintrajecten, volgde na 1958. Zo werd het naburige
baanvak Heerhugowaard-Hoorn pas in 1975 onder spanning
gebracht.
Het onderstation Schagen in 2018.
8
zz k
