onderstations verrezen bij Anna Paulowna en Zijperdijk.
Opvallend in Schagen zijn de drie grote vierkante ‘schoorstenen’
op het dak. Hierin zitten ventilatoren die automatisch starten
als de temperatuur binnen te hoog oploopt. Het proces in het
gebouw produceert namelijk warmte en op warme dagen kan
de binnentemperatuur te hoog oplopen. De Jeu legt uit dat de
oorspronkelijk apparatuur in het gebouw sinds 1958 volledig is
vervangen. Van tijd tot tijd worden apparaten vernieuwd. We
gens innovatie in de techniek zijn de vervangers vaak kleiner van
omvang dan hun voorgangers, waardoor het interieur (ondanks
de grotere elektriciteitscapaciteit) inmiddels ruim bemeten is.
ProRail opent de deur
Enige jaren geleden is de Nederlandse Spoorwegen opgesplitst
in diverse maatschappijen. De passagierstreinen zijn van NS
Reizigers. Het treinonderhoud is de taak van NedTrain. De
infrastructuur, het spoor zelf, is ondergebracht in het bedrijf
ProRail. Daaronder valt ook het onderstation Schagen. Aan het
verzoek van De Kakelepost om meer informatie te krijgen over
onderstation Schagen werkte ProRail welwillend mee.
Originele ramen
Het onderstation Schagen is krachtig genoeg om meerdere
treinstellen gelijktijdig te doen vertrekken. De twee transfor
matoren hebben voldoende capaciteit om elk 4.000 kW te
leveren. Een trein gebruikt namelijk veel energie om uit stilstand
in beweging te komen. Is de trein eenmaal op dienstsnelheid
gekomen dan trekt deze veel minder vermogen uit de boven
leiding. Door de groei van het treinverkeer zijn inmiddels extra
Aan de buitenzijde is onderstation Schagen nauwelijks veran
derd. Opvallend zijn de twee grote Smit transformatoren die
aan de zijkant staan. Deze transformatoren zetten de 10.000
Volt wisselspanning om in 1.367 Volt wisselspanning. Rob de
Jeu, vakdeskundige energievoorziening bij ProRail, kwam naar
Schagen om de deuren van het onbemande onderstation open
te doen voor de Historische Vereniging Schagen.
Helaas zijn opstallen rond spoorlijnen tegenwoordig geregeld
het doelwit van vandalen. Het onderstation Den Helder verloor
om die reden al haar ramen en is nu als een bunker geblindeerd.
Onderstation Schagen ontkwam ook niet aan enig vandalisme,
maar van de oorspronkelijke ramen uit de nieuwbouw is nog
zo’n 70% in originele staat. Ze zijn niet geblindeerd en geven
binnen een goede indruk van de mooie lichtinval zoals architect
Van Ravesteyn het oorspronkelijk bedoeld heeft. ProRail geeft
aan dat onderstation Schagen na zestig jaar nog altijd aan alle
eisen voldoet en dat sloop of nieuwbouw vooralsnog niet is te
verwachten.
Met dank aan: ProRail en het Utrechts Historisch Archief.
Robert Witsen
10
Zo zag de apparatuur in het onderstation er in 1958 uit.
Alles is inmiddels vervangen door modernere apparaten.
Interieur van het onderstation op dit moment.
Goed zichtbaar zijn de fraaie raampartijen.
