in de zeventiende en achttiende eeuw Ti.OET De Enkhuizer Hof Een van de eerste buitenverblijven was de zgn. Enkhuizer Hof, gelegen aan het einde van de Molenstraat aan de Hoep in de Oude Kaag. De eerste vermelding van deze naam was in 1685, maar waarschijnlijk was deze hof er al in 1637. Er was toen sprake van 'acht snees erffgelegen t'eijnden de Molenstraet selve erff bij hem Cornelis Gerritsz saliger geapproprieert tot een tuijn ofte boomgaertDit bezit werd beheerd door Hendricx Frericx Laakencoop uit Enkhuizen als administrateur van voornoemde Cornelis Gerritsz zaliger. En daar zal dan de naam Enkhuizer Hof vandaan zijn gekomen.7 In 1685 bestond de Enkhuizer Hof uit een huis, tuin en boomgaard van 26 sneesen, dat is 6100 m2 of ruim 0,6 ha. De prijs was toen 760 gulden, dat is 12,5 cent per m2. Later werd de hof op twee geersen geschat, dat is 0,56 ha. In 1715 werd de Enkhuizer Hofaangekocht door de bakker en regent Pieter Klaasz Bras (ov. 1760) samen met zijn schoonmoeder, die toen in de Molenstraat woonden. Het bestond toen uit een 'thuijn met boomen beplant, met 't huijsje daarop'. Het nuttigheids principe stond wel voorop, want er waren vooral vruchtbomen op het landje. De vruchten konden via een schuit langs de vaart afgevoerd worden.8 In 1720 werd ernaast nog een nieuwe tuin aangelegd van ruim een kwart hectare en deze was 'jongh beplant met aelbessen en andere vrugtbomen'. Deze tuin kostte het niet geringe bedrag van fl. 525 gulden (20 cent per m2). Dat was een fors bedrag voor zo'n klein stukje land. Ter vergelijking: een werkmansloon was in die tijd zo'n fl. 300 per jaar!9 De Enkhuizer Hof bleef tot 1760 in het bezit van de fami lie Bras, toen de oud-burgemeester en koekenbakker Klaas Pietersz Bras (1713-1775) de tuin met tuinhuisje verkocht aan Dirk Stuurman.10 De laatste keer dat de Enkhuizer Hof werd genoemd was in 1792, toen nog steeds in bezit van Dirk Stuurman die in 1796 op 56-jarige leeftijd overleed.11 Het lijkt erop dat de Enkhuizer Hofvooral nuttige en minder recrea tieve doeleinden diende en dat de hofbelangrijk was voor de fruitvoorziening. De tuinen aan het Hoflaantje en de Engelsche Hof Vooral het gebied langs het Hoflaantje was populair voor de aanleg van een tuin met speelhuisje. Het zgn. Hoflaantje, ook wel Avendorper laantje, leidde vanaf de Loet naar de buur schap Avendorp (zie figuur Numan p. 312a). In de jaren 1660 werden er de eerste tuinen genoemd en twintig jaar later het eerste speelhuisje.12 Daarna was er verschillende malen sprake van tuinen met en zonder tuinhuisje aan het Hoflaantje, met een omvang variërend van zo'n 350 m2 tot ruim 1850 m2. De percelen waren er wat duurder in aanschaf dan bij de Enkhuizer Hof: zo'n 38 tot 50 cent per m2 tegenover 12 tot 20 cent per m2 bij de Enkhuizer Hof. De eerste vermelding van een tuin was in 1662, toen er een boomgaard van ruim een are aan het Hoflaantje werd genoemd. Deze lag direct achter de huizen op de Loet aan de westzijde van het Laantje.13 Even later, in 1666, was er voor de eerste keer sprake van een thuijn, die 550 gulden kostte. Een aantal jaren later dook er het eerste speelhuisje op (1682).14 Daarna waren er verschillende tuinen met en zonder tuinhuisje aan het Hoflaantje, variërend van 1,5 snees of348 m2 tot wel acht sneesen of1856 m2. Tot in het begin van de jaren 1730 werden er nieuwe tuinen aangelegd.15 Zo werd er in 1730 een tuin aangelegd op een akkertje zaadland van ruim vier are (4171 m2). Deze lag aan de oostzijde van het Laantje. De tweede nieuwe tuin uit 1731 lag aan de westzijde ervan en was ongeveer 700 m2 groot.15 Een tuincomplex met percelen van één snees en vijftien roeden (406 m2) Opmerkelijk was een complex aan het Laantje van tenminste vijf tuintjes met alle percelen van precies dezelfde omvang, namelijk één snees en vijftien roeden, dat is ruim 400 m2 per perceel. Eén tuin was wat groter, namelijk drie sneesen en dat is bijna 700 m2. Deze tuinpercelen doken in 1696 voor het eerst op.16 De meeste tuinhuisjes werden er in de jaren tussen 1730 en 1740 genoemd. De Schagense tuincultuur was toen 13 Kakelepost_03_17.indd 13 {©}- 12-10-17 10:15 De Engelsche Hof aan het Hof- of Avendorper Laantje lag direct achter de huizen van de Loet, sectie E4, nummer 214 (Numan, Veldnamen van Schagen, pp. 169, 312).

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Kakelepost - Schagen | 2017 | | pagina 13