De Generale Pacht
dee 2 De Nieuwstraat
Detail van de kadastrale kaart waarop de bewonig
van de Nieuwstraat goed is te zien.
Hieronder volgt het tweede deel van het historische overzicht over de Nieuwstraat. In de tijd
naderen we in twee stappen de periode dat het kadaster wordt ingevoerd. Maar eerst bekij
ken we de Generale Pacht en de zogeheten Personele Quotisatie. In beide gevallen gaat het om
belastingheffing. Niet alleen algemene voorzieningen moeten worden gefinancierd, soms doet zich
weer de mogelijkheid van een oorlog voor en ook dat kost geld. Deze ging aan Schagen voorbij, de
volgende niet, ook al merken we van die Napoleontische oorlogen in de Nieuwstraat niet veel.
De registers waarin de Generale Pacht werd opgetekend zijn
bewaard en bijgehouden vanaf 1660 tot 1768, het zijn er twaalf
in totaal. Soms zijn er hiaten van 15 of 20 jaar. Hiaten in die zin
dat in de tussenliggende jaren alleen wijzigingen zijn bijgehou
den, en dat gebeurde niet per straat, zodat ze voor het achter
halen van wijzigingen in de bewoning per huis per straat niet
bruikbaar zijn.
Desondanks is er een overzicht van de bewoning van de
Nieuwstraat waardoor opvallende veranderingen van eigenaren
ofbewoners te achterhalen zijn.
Tussen 1660 en 1693 is er een bijna vast en zeer constant aantal
bewoners/eigenaars in de Nieuwstraat, het zijn er 8 of 9, die
worden aangeslagen voor de Generale Pacht.
Fokel Cornelis, van wie onbekend is wie ze is en waar ze van
daan komt woont er tussen 1660 en 1677. Het enige wat we van
haar weten is dat ze lidmaat is van de Hervormde Gemeente,
iets wat genoteerd werd in 1663 en in 1672. Er wordt vermeld
dat ze aan de Plaats, resp. de Noordzijde Plaats woont, dat blijkt
in de praktijk dus de Nieuwstraat te zijn. De familie Wijck
treffen we in de Nieuwstraat aan vanaf 1660 tot 1693, het gaat
om een welgestelde familie, ze moeten in ieder geval een flink
bedrag aan belasting ophoesten. Datzelfde geldt voor Jan Dirksz
Halfswaag. Ook hij moet een flink bedrag betalen en doet dat
vanaf 1660 tot 1682.
Notaris Cornelis Achterkerk woont eerst aan de Nieuwstraat,
getuige deze akte van 22 oktober 1674:
Wij Cornelis Harcx Nes ende Jan Cornelis WiÜekint oirconden
ende kennen een ijgelijck dat voor ons gecompareert ende gecomen
is deersame Dirck Pieters Molenaer biersteecker alhier als last ende
procuratie hebbende van Casparus Tierens enz.... d'welcke bekende
indier qualite vercoft te hebben gelijck hij vercoopt mits desen aen Cor
nelis Coningh voorsanger en schoolmeester alhier een huijs ende erft
staende ende gelegen binnen Schagen voorschreven inde Nieuwestraet
belent Cornelis Achterkerck met sijn vrouw suster ten suijden ende
Cornelis Wijcx erve ten noorden..."
4
Het eind van de Nieuwstraat met het bruggetje
naar het Rapenpad.
