De Veldnamen van Schagen
Aanvullingen en verbeteringen
Daarbij blijft echter de vraag waarom
dat straatje zo is genoemd
Maar 'trint', wat betekent dat? In 'Veldnamen van Schagen' koos
ik voor het volgende. De 't' is het lidwoord 'het'. Dat komt vaker
voor, zie Tjaarsdorp en Tjallewal, beide in Schagen. Maar 'rint'?
Ik dacht toen nog niet aan 'rund', maar wel aan 'rinnen, stromen.
Dat hangt samen met het gegeven dat Trintgast ook het water
aanduidt dat tussen de Loet en het water langs het Noord loopt.
Een stroompje langs de geestgrond. Die geestgrond vinden we
in de Zandvenne, een gebied tussen de Menisweg en de Hale, in
het westen begrensd door de Oudedijk. Het genoemde water
loopt erlangs bij de Hale en vormt daarmee samen de grens met
overige noordelijk ervan gelegen poldertjes. Tussen de Trintgast
en de Zandvenne ligt nog een ander poldertje, de Misselkaag en
het land grenzend aan de Lagezijde van het Noord en de Loet.
Helemaal gelukkig met deze verklaring was ik niet, maar ik vond
geen betere. Niet iedereen was het met die verklaring eens, o.a.
Jan Keuken uit Niedorp, en niet ten onrechte.
Naamkundigen raadplegend wees een van hen, Lauran Toor-
ians, me op 'Trintgeest'. Dat is te vinden in de 'Chronyk van
de stad Medenblik', geschreven door Dirk Burger van Schoorl.
Deze 17e eeuwse geschiedschrijver en verteller schenkt in dat
boek ook ruime aandacht aan Texel. Hij vermeldt dat je op
Texel een flink aantal gehuchten kunt vinden, waaronder 'Trint
geest'. Dat is volgens hem te vinden vlakbij het voormalige
eiland Eijerland. Het ligt vlak ten oosten ervan.
Het stuk land dat volgens Sjaak Schraag, in zijn boek 'Veld
namen van Texel' (Den Burg, maart 1990) 'Trentgeest(je)' is
geheten - een poosje ook Trijngeest - ligt in sectie B. Op de kaart
op bladzijde 9 van zijn boek is het nummer 6. Het ligt pal ten
oosten van Oosterend en direct ten zuiden van Zevenhuizen.
Er bestaat ook een boerderij met de naam 'Trentgeest', aan de
Trentgeestweg later de Oostkaap, nu de Kaapweg nummer 1.
(Zie ook de Uitgave Historische Vereniging Texel van 1 juni
2008, blz. 17 en volgende, en eveneens Het Boerderijenboek,
geschiedenis en naamgeving van alle boererijen op Texel, hun
eigenaren en bewoners, Schoorl 1998, geschreven door C.J.
Reij, C, Hoogerheide en C.G.J. van Empel, daarvan Deel 1, blz.
260)
Ook volgens Schraag staat het woorddeel geest van Trentgeest
voor hoge zandgrond en of'trent' voor zichzelfsprak, hij zegt er
niets over. Het ligt voor de hand dat de 't' weer het lidwoord 'het'
is, Blijft over 'rent'. Volgens de historische woordenboeken op
internet (van de Geïntegreerde Taalbank, GTB) is het woord
'rent' identiek met 'rint' en betekent het 'rund'. Een dergelijke
verandering van klinker is niet ongewoon en hangt onder
andere afvan dialectische eigenaardigheden.
Kortom, 'trentgeest' wil zoveel zeggen als 'het rundgeest', een
stuk geestgrond geschikt voor het laten begrazen door vee.
'Tringast' in Schagen zal zeker geen andere betekenis hebben.
Daarbij blijft echter de vraag waarom dat straatje zo is genoemd
en waaraan de naamgevers vanafde 17e eeuw hebben gedacht.
Alleen aan 'hogere zandgrond' (de Zandvenne) geschikt voor
het laten grazen van vee? Ofspeelde er meer mee? Namelijk
'stromend' (nou ja, stromend) water dat de polder Zandvenne
aan de oostkant en de noordkant 'omarmde'? Er zijn geen bron
nen die ons hierover inlichten.
Tussen Texel en Schagen in ligt ten noorden van Callantsoog
en ten zuiden van Huisduinen/Den Helder een grote polder
die dit jaar 200 jaar oud is, het 'Koegras'. Op grond van het
bovenstaande zouden we ook kunnen zeggen 'Trintgras' of
'Trentgras'. Het gaat hier alleen niet om geestgronden, hoewel
er hogere stukken zandige grond te vinden zijn. 'Gras' is geen
'gast' of 'geest', het woord is wel identiek met het woord 'gars',
een oppervlaktemaat. Een 'gras' of een 'gars' was de hoeveelheid
gras die een koe vrat. Het aardige is dat we het woord 'gars' weer
tegenkomen in de huidige straatnaam 'Rensgars' in Schagen.
Net als 'Trintgast' en 'Trentgeest' laat 'Koegras' zien hoe belangrijk
de veeteelt in dit noordelijke deel van Noord-Holland is en is
geweest van oudsher, waarbij we moeten bedenken dat het op
het Koegras vooral ging om schapen.
Overigens, wie googlet op het woord Trentgeest komt on
verwachte zaken tegen. Daaruit wordt duidelijk, dat de naam
Trentgeest zeker niet beperkt is tot Noord-Holland in en boven
West-Friesland.
geest -Koegras
Karel Numan
13
