De Nieuwstraat groeide
ze werd niet aangelegd
Het eerste voorbeeld is Pieter Reijersz de Boer. Hij bezat niet
alleen een huis aan de Kerkebuurt, hij kocht ook het eerste huis
links in de Nieuwstraat van Bartelmeeus Aengsz, die het op zijn
beurt weer had gekocht van Jan Simonsz Rolle. Het voorste
deel kocht hij even later van Cornelis Claesz. Deze transacties
speelden zich af in de laatste tien jaar van de 16e en de eerste tien
jaar van de 17e eeuw.
Griet Dammesdochter treffen we in 1604 als bewoonster aan.
In een transportakte van 1 maart 1604 lezen we hoe wat dit huis
betreft zekere vorken in zekere stelen zitten:
"Wij Pieter Sijbrantsz ende Willem Fredericxsz Scepenen
binnen Scagen oirconden ende kennen eenen ijegelicken
een ieder) dat voor ons in persone gecompareert ende gecomen
is Bartelmeus Adamsz onsen medepoorter ende bekende
voor hem ende zijnen erven vercocht te hebben ende vercoopt
alsnoch bij desen aan Rens Thijsz Schuijtmaker oock onsen
medepoorter het achtereijnt van 't huijs met zijnen erve daer
hij Bartelemeus Adamsz jegenwoordelicken in woont ende
soo hij 't selve bewoont uitcomende in ende zijn uijtganck
hebbende inden ouden Schoolsteech waervan Cornelis Claesz
't vooreijnt van huijs ende erve uitcomende inden Nieuwe
straet vercocht heeft aen Pieter Reijersz de Boer te samen met
de helft van 't erve aenden noortzijde ende waervan 't voor-
seijde vooreijnt te samen met de camer toecomende Griete
Dammesdr daer de helft toecomt ende dat onderdeel belent
't selve achtereijnt des huijs ende erve met Simon Garbrantsz
Ban aenden noortsijde ende Albert Cornelisz Plaets aende
suijden
Bent u er nog?
Het huis is dus opgeknipt in een vooreind en een achtereind.
Het achtereind wordt verkocht door de huidige bewoner, Bar
telmeeus Adamsz, aan de nieuwe bewoner Rens Thijs Schuijte-
maker. Het voorhuis wordt bewoond door Griete Dammesdr.
Vanuit het achterhuis kom je in de Oude Schoolsteeg en deze
oude Schoolsteeg komt uit op de Kerkebuurt.
Het voorhuis was in het bezit van Cornelis Claesz en die heeft
dat verkocht aan Pieter Reijersz de Boer. Dat voorhuis heeft zijn
ingang aan de Nieuwstraat. Maar dat voorhuis wordt voor een
deel ook bewoond door Griete Dammesdr.
Eén huis, twee eigenaren en drie bewoners. Het is het eerste
huis links in de Nieuwstraat, begin 17e eeuw.
En dan nog iets over de erven aan weerszijden van het huis. Het
deel van het erfaan de noordkant grenst aan het erfvan Simon
Garbrantsz Ban (en daarmee weten we ook dat er nog een huis
stond aan de Nieuwstraat) terwijl het erfaan de andere kant van
het huis, de zuidkant, grenst aan Albert Cornelisz Plaets. En die
bewoont de boerderij die staat op de Hoek van de Kerkebuurt
en de Nieuwstraat. In dat pand, ofliever op dat perceel, is tegen
woordig al weer jaren de FEBO gevestigd.
Nog een keer Griete Dammesdochter
Er is nog een akte waarin we Griete Dammesdr tegenkomen.
In die akte draagt de genoemde Cornelis Claesz het voorhuis
over aan Pieter Reijersz de Boer. Dat gebeurt 10 dagen eerder
dan wat er in de bovenstaande akte is beschreven, op 20 februari
1604:
Pieter Reijersz die Boer koopt van Cornelis Claesz 'den portie
van t huijs ende erve daerinne hij Cornelis Claesz jegen
woordelicken is wonende met den vierdepaert (=kwart) van
het bleekvelt aende noortzijde van tselve huijs leggende ende
eenen vrijen ganck nae tselve bleekfelt sonder dat deenen den
anderen inden selven ganck sal verhinderen ofte beletten met
noch den halve appelboom vanden welcken Griete Dam
mesdr dander helft toecomt wesende deselveportie van t huijs
ende erve het oosteijnde uutcomende inde Nieuwestraet...
Uit deze akte blijkt dat Griete Dammes er al woont en het recht
heeft gebruik te maken van een deel van het bleekveld aan de
noordkant van het huis (dat grenst aan het erfvan Simon Gar
brantsz Ban), zonder dat haar een strobreed in de weg gelegd
mag worden door andere bewoners van het voorhuis. Boven
dien heeft Griete Dammesdr recht op de helft van de opbrengst
van een appelboom die daar staat. De puntjes worden wel op de
'i' gezet.
In 1610 woont Griete Dammesdr er nog steeds. Andere
bewoners zijn Jan Dircxs de Geus, Pieter Andries Glasemaker
en Clemment Jansz Snijder. Inmiddels is Simon Garbrantsz
overleden, maar zijn weduwe en kind wonen nog in het tweede
huis aan de Nieuwstraat.
Jan Dircxz (de) Geus
Jan Dircxs Geus vinden we in een akte van 22 juni 1617. Uit
deze akte blijkt dat hij messenmaker is en dat hij woont in het
eerste huis links in de Nieuwstraat, doordat vermeld wordt dat
Albert Cornelisz ten zuiden van hem woont. En die woont zoals
al eerder vermeld in het hoekhuis Nieuwstraat-Kerkebuurt:
Jan Dircxsz Geus (Messemaker) heeft een schuld aan Frans
Jacobsz Brouwer vande drie starren tot Haerlem en hij stelt tot
een speciale hijpotheek zijn 'huijs ende erven staende ende leg
gende inde Nieuwe Straet belent Albert Cornelisz ten suijden
Sijmon Dircxsz Glasenmaker ten noorden
In 1615 treffen we Jan Dircxsz Geus er nog aan, evenals Clem-
ment Jessen (Jansz), maar de nieuwe bewoonster is Guert
Fransdochter. Griete Dammesdr is waarschijnlijk overleden.
Wie er in het tweede huis wonen is onduidelijk, Sijmon Glase
maker niet meer.
Vincent Meusevoet en Simon Frericsz
Naast de notaris Simon Garbrantsz Ban - vermoedelijk
wonend in het veirde huis - woonde Simon Frericsz en dat was
een kleine boer. Maar eerst nog even terug naar het huis van de
Garbrantszen. In 1605 woont daar ook Vincent Meusevoedt of
Meusevoet. En die kennen we als een dominee in de kerk op de
