Van wanneer dateert de foto?
Op donderdagmiddag 29 augustus 1895 brandde
de hervormde kerk op de Markt tot de grond toe
af. Terwijl een vlammenzee uit het gewelf laaide, liet
de halfuurklok om 17:30 uur zijn geluid nog horen.
Een uur na het uitbreken van de brand sloeg de grote
torenklok nog één keer. Daarna stortte hij met donde
rend geraas omlaag in de toren.
De bijgaande foto toont het Schager raadhuis zoals het er in
1895 bijstond: wit bepleisterd en met een klokgevel. Uit het
linkerbovenraam hangen twee ambtenaren, hun werk onderbro
ken voor de foto van Wilhelm Niestadt. Onder vrouwe Justitia
staat een man op een provisorisch plankier, naast de raadhuis-
klok. Op straat groept nieuwsgierig volk bijeen. Veldwachter Jan
Abma bewaakt vanaf het trapbordes de openbare orde. Ervóór
een boomstaak in zijn perkje, ontdaan van blad en takken.
Wat zien wij hier? En welk verband is er tussen de foto en de
kerkbrand?
Hoe laat is het?
De kerkbrand had Schagen niet alleen beroofd van zijn her
vormde kerk, maar ook van zijn hartslag. Het grootste deel van
de bevolking had geen uurwerk in huis, laat staan een horloge
op zak. Ze hadden er het geld niet voor. De kerkklok bepaalde
het dagritme van veel mensen. Nu die was gesneuveld wisten de
burgers en marktbezoekers niet meer hoe laat het was. Daarom
moest terstond een noodvoorziening worden getroffen, lezen
we in het gemeenteraadsverslag in de Schager Courant:
Ben W zijn door den raad gemachtigd aan het raadhuis een klok te
doen plaatsen; terwijl B. en W. tevens zullen overwegen of niet door
het op gezette tijden van den dag, luiden van den Raadhuisbel aan
ingezetenen en marktbezoekers in het gemis van het torenuurwerk kan
worden tegemoet gekomen.'
Een gratis uurwerk van Bertz
Jan Jacob Bertz, horlogemaker aan de Hoogzijde, stelde gratis
een uurwerk beschikbaar. Het werd in de gang van het raadhuis
opgehangen, achter het venster boven de voordeur. Een blik
semactie van B. en W Maar dit bedeesde klokje was natuurlijk
geen vergelijk met de machtige bimbam in de kerktoren. Een
olifant vervangen door een muis. Het volk zag het meesmui
lend aan, met het klokje werd de gek gestoken. Onder de naam
Tiktak Slinger plaatste een ingezetene het volgende gedicht in
de Schager Courant:
Wie weten wil hoe laat het is, ziet op de Raadhuisklok;
Maar als ze u niet gewezen wordt, dan vindt ge haar met geen stok.
Ze staat daar boven achter glas en wijst den tijd u aan;
Maar als ge dien tijd dan weten wilt, dan moet ge er dicht bij staan.
Ze tikt den ganschen dag en nacht en geefi een schoon geluid;
Maar als ge dat eens hooren wilt, klim dan tot bij de ruit.
Ze slaat ook, is aan mij verteld: De Vries heefi het gehoord.
't Is laster - wie het anders zegt; och vrienden, zegt het voort.
Des avonds is ze niet verlicht. - Ik denk dat was te duur -
Vraag dan den juisten tijd maar aan bij 't Dagelijks Bestuur.'
De raadhuisklok
