Vast punt, de familie Smit
Tussen de Moriaan en Smit
Markt
De kerkebuurt aan het begin van de vorige eeuw.
in handen pndp tnt hchnuf van Clacs Jan Rpns, Pictcr Jan
Schnpmakpr, Jan Jan Schnpmakpr pndp Wijprt Jansz alias
Cnmpn Jansz nu tpr tijt hurghprs pndp pnnrtprs van Barsing-
hprhnrn....'
Deze Jacob Jan staat zowel in de tiende penning van 1544 als
in die van 1557 als bewoner van de Kerkebuurt genoteerd.
Naast hem, aan de westkant woont Pieter Luijtghens en aan de
oostkant Rijckwaert (Ricquert) Pietersz Smit. Zij zijn kennelijk
dezelfden als degenen die we aantreffen in de genoemde regis
ters van de tiende penning.
We hebben in en rond 1561 aan het eerste deel van de Kerke
buurt te maken met vier huizen tussen het Noord en de School
steeg en met één huis tussen de schoolsteeg en de Nieuwstraat
(zo die er al is). En dat betekent dat er sindsdien drie panden
zijn bijgekomen.
We weten nu één ding zeker, de familie Smit woont in de twee
de helft van de 16e eeuw in het huis staande op de hoek van de
Schoolsteeg en de Markt. Deze Schoolsteeg ligt tussen nu het
zesde en het zevende pand aan de noordkant van de Markt. In
de 16e eeuw lag die Schoolsteeg tussen het vierde en het vijfde
huis in. De familie Smit is voorlopig het vaste punt. Vrij spoedig
in de 17e eeuw is de situatie echter veranderd. Er lag vermoede
lijk een erf tussen het derde en het vierde huis in. Op dat erf is
een huis gebouwd aan het begin van de 17e of het einde van de
16e eeuw. Dit houdt ook in dat de huizen 7 en 8 van nu aan het
begin van de 17e eeuw de huizen 5 en 6 moeten zijn geweest.
Stonden dan tussen de Schoolsteeg en de Nieuwstraat steeds
twee huizen? In elk geval was dat zo in 1832 toen het kadaster
zijn intrede deed. En ook in de twintig jaar daarvoor was dat het
geval. Het oude pakhuis/bestelhuis/koetshuis van en naast de
Moriaan was eens en is nu weer een meetellend pand, horend
bij de Moriaan. Maar dat was niet altijd het geval.
Dan moet nu komen vast te staan wat er aan de hand was met
het huis of de huizen ten westen van de familie Smit.
In 1598 staat de herberg Den Gulden Waeghen, zijnde het
derde huis vanaf de hoek naast dat van Smit. Een transportakte
van 21 april 1598 luidt:
"Wij Jan Piptprspn Hnnchtwnudp pndp Pitttr Adriapnsz
Nnnrt Schpppnpn in Schagpn dnpn cnndt dat vnnr nns quam
Cnrndis Jacnhsz Add nnspn mpdp pnnrtpr dit wplckp vnnr
htm pndp sijnpn prvpn hpkpndp wpl pndp wpttplijckpn vpr-
cncht tp hphhpn pndp vprcnnpt alsnnch mits dpspn mpt ppnpn
vrijwillighpn vastpn cnnpp pndp npslapgp apn Jan Jansz Blapu
wnnpndp tnt Alckmapr nm gprppdp pndp apngptpldp ppnningpn
spkprp huijsingp pndp prvp gpnapmpt Dpn Guldpn Wapghpn
snn 't splvp hptimmprt hphpckt pndp hpdnplt stapt mpt ppnpn
ppwighpn prftpacht daprnp stapndp van ppn halvp Wilhplmpn
Schilt s japrs tnpcnmpndp dp mpmnrip nfip pastnrip hinnpn
Schagpn vnnrts mpt alsulckp vrijdnmmp pndp nnvrijdnmmp
als 't splvp hij hpm hpsptpn pndp hpwnnnt is stapndp pndp
lpggpndp nptpn Nipuwp Plaptsp hij nnnrdpn dp kprckp tnt
Schagpn hplpnt mpt Jan Simnnsz Smit apndpn nnstpn pndp
Huich Jacnhsz apndpn wpstpn...
Tussen de Moriaan - die in 1598 Den Gulden Waeghen heette
- en Smit stond helemaal geen huis. Op dat moment staan er
dus vier huizen tussen het Noord en de Schoolsteeg.
5