in Schagen
Schagen was nog niet eens gewoon geraakt
aan de fiets, toen in 1895 het volgende
snelheidsmonster op de Nederlandse wegen
werd losgelaten: de automobiel.
Wieringerwaard
Aan de Rijnkade in Rotterdam staat een gedenksteen met een
afteelding van een Benz Victoria en een tekst die vertelt, dat hier
in 1896 de allereerste auto in Nederland reed, eigendom van de
Haagse hoffotograafAdolphe Zimmermans. De NRC schreef
echter op 13 oktober 1896 dat 'de eerste automobiel in Nederland,
eigendom van een particulier, in gebruik is genomen door notaris
Backx te Wieringerwaard. 't Is een Victoria, in beweging gebracht door
een benzinemotor. De snelheid van het rijtuig kan bedragen 25 K.M.
per uur en een vulling is voldoende voor 200 kilometer afstand'. En
kele dagen later moest de NRC zijn woorden terugnemen. Het
was noch Zimmermans, noch Backx geweest. Op 19 december
1895 had wollenstoffenfabrikant Jos Bogaers uit Tilburg zich als
eerste Nederlander een auto aangeschaft. Maar Johannes Philip-
pus Backx, geboren in 1849 te Rotterdam en in 1883 als notaris
aangesteld in het arrondissement Alkmaar met standplaats
Wieringerwaard, had de publiciteit opgestreken.
De duvel
Backx had eind september 1896 zijn Daimler Victoria be
zorgd gekregen op het Amsterdamse Weesperstation. Maar
ermee rijden was niet gelukt. Een week later stuurde Daimler
een monteur, die de auto naar Wieringerwaard zou rijden en
onderwijl Backx' koetsier rijvaardigheid en onderhoudstech-
niek zou bijbrengen. Nadat de Duitser echter vanuit de trein
de Nederlandse buitenweggetjes had gezien met sloten aan
weerszijden, en in de stad de grachten, was hem de watervrees in
de benen geslagen en weigerde hij de auto naar Wieringerwaard
te brengen. Gelukkig wist Backx's koetsier, de timmerman Dirk
Kuiper, de machine naar zijn hand te zetten. In de stad verbijs
terde dit hakkepuffende mobiel zonder paard, dat zich op een
onzichtbare drijfeacht voortbewoog, het opgedrongen publiek
en buiten de stad was dat nog erger. Van Amsterdam ging het over
Purmerend, Alkmaar, Schagen naar Wieringerwaard; overal groote
oploopen, verbazing en gejoel, dat zich af en toe in niet vriendelijke uit
latingen openbaarde. Vreeselijke scènes met paarden bleven natuurlijk
niet uit, zelfs menschen sloegen verschrikt op de vlucht en dikwijls liet
een boer paard en wagen in de steek, onder den uitroep van: Daar hei
je de duvel!'
De sportieve elite
Net als bij de fiets begon het autorijden als een sportieve uitda
ging voor gefortuneerde enkelingen, die zich vanzelfsprekend
beschouwden als de voornaamste weggebruiker. In de Schager
Courant lezen we het woord automobiel voor het eerst op 13
december 1896. De gemeenteraad van Wieringerwaard wilde
een wijziging in de gemeenteverordening opnemen, die het
rijden van automobielen, stoomwerktuigen en andere rijtuigen
De eerste auto
14