PAARDEH-DORSCHH ACHIIJE
DE BEROEMDE
li
van A.
die op de wedst
schappij van Lau
gehoudenin co
chines van de v<
den EKRS'I
gouden medaille
zichtigen op de
L.A.L. KC
Een paardendorsmachine, waarmee de losgeslagen korrels werden opgevangen in een cilinder en de
halmen met de hand werden gebost. De aandrijving geschiedde door drie paarden in een tredmolen.
de Markt, zal het niet verbazen dat '...de gazverlichting aan de
eereboog op de Marktplaats niet kon plaats hebben daar de
wind zulks belette'.
De hele tentoonstelling een groot succes
Maar de elementen kregen Schagen niet op de knieën. Alle
activiteiten vonden uiteindelijk doorgang, de toestroom van
publiek was overweldigend en de waardering voor het tentoon
gestelde evenzeer. De feestweek werd besloten met een harddra
verij, opgeluisterd door de muziekkapel der Koninklijke Marine,
en een knallend vuurwerk. Niet alleen de verwachtingen waren
overtroffen, ook de eerdere organisatoren Delft en Haarlem. De
voorzitter van de Hollandsche Maatschappij van Landbouw,
baron C.J. van der Oudermeulen, stak de loftrompet. Het Alge
meen Handelsblad was in een terugblik al even genereus: 'Toen
ten vorigen jare op den algemeene vergadering der Holland
sche Maatschappij van Landbouw te Leiden gehouden, als
plaats voor het houden der eerstvolgende algemeene tentoon
stelling, Schagen werd gekozen, bestond bij menigeen de vrees
dat die keuze zou blijken niet gelukkig te zijn geweest. En hoe
is nu de uitslag? 't Antwoord daarop kan kort zijn, en zal
wel eenparig van de duizenden bezoekers der tentoonstelling
luiden: uitmuntend is de keuze gebleken te zijn; de bedenkin
gen der tegenstanders zijn beschaamd, de verwachtingen der
voorstanders overtroffen. En indien nu over de tentoonstelling
zelf eenige meening mag worden uitgesproken, dan is het die,
dat ze zal behooren tot de meest belangrijke, die in de laatste
jaren gehouden zijn.'
De hoofdredacteur 'jubelt het uit'
Toen alles achter de rug was pakte hoofdredacteur PJ.G.
Diderich namens de Schager Courant nog eens uit in een
jubelend commentaar, dat hij als volgt afsloot: 'Het volgende
jaar hoopt men te Gouda tentoonstelling te houden. Moge
het dan aldaar blijken, dat men niet heeft stil gestaan; maar
dat men alweer eene schrede is vooruitgegaan sedert die van
Niet alleen de verwachtingen
waren overtroffenook de eerdere
organisatoren Delft en Haarlem
Schagen. Excelsior, dit zij de leuze van ieder onzer! Dit zij de
leuze in 't bizonder van den landman! Omdat zijn bedrijft
hoofdbestaan van ons land uitmaakt. Waar het den landman
goed gaat, daar gaat het ieder goed. Waar we hem steunen,
daar steunen wij ons zelven. Komt dan Nederlanders! Komt!
Vereenigen wij ons hem te verheffen, hem aan te moedigen,
hem te vereeren. 't Is de nuttigste stand der Maatschappij. En
laat ons met vereende krachten alles aanwenden, om onzen
landbouw tot de hoogst mogelijke volkomenheid te brengen,
ook door middel van TENTOONSTELLINGEN'.
De grootste voedselexporteur verwaarloost zijn
boeren
Nou nou meneer Diderich, zouden we nu zeggen, had het niet
een tandje minder gekund? Maar tussen hem en ons gaapt an
derhalve eeuw. Schagen dreefop veeteelt en zuivel. Het was net
vijfdagen de toonkamer geweest van wat de agrarische sector in
het verschiet had. Excelsior, steeds hoger. En de menselijke mo
raal moest mee omhoog met de materiële vooruitgang door de
industriële revolutie. Om verheffing was het te doen. Verheffing
van de mens in het algemeen en in het bijzonder van de land
man, op wie aller verlangen naar een beloftevolle toekomst was
gevestigd. De landbouworganisaties van toen en hun Excelsior
hebben er de basis voor gelegd dat Nederland nu, na de VS, de
op een na grootste voedselexporteur ter wereld is. Maar de boer
is het aanhangwagentje geworden van de voedselindustrie en
de supermarktketens. Van het hoogste voetstuk is hij gedegra
deerd naar de laagste trede. Komt dan Nederlanders! Komt!
Verenigen wij ons hem te verheffen, hem aan te moedigen, hem
te vereren. 't Is de nuttigste stand der maatschappij.
6
Peter Groenveld
