In 1861 werd het koninkrijk Italië uitgeroepen.
Rome werd gekozen als hoofdstad, ondanks
dat het lag in de Kerkelijke Staat, het territorium
bestuurd door de paus. De strijd om Rome brandde
los. Drommen Nederlandse katholieken trokken
naar Rome om de soevereiniteit van de Kerkelijke
Staat te beschermen. Zij namen dienst in een
spontaan gevormd pauselijk leger, de zouaven.
Ook de katholieke gemeenschap van Schagen leverde zouaven. Bekend zijn deze vier:
wagenmaker
Bij toeval ontdekte ik onlangs dat in Schagen een vijfde zouaaf
heeft gewoond. Hij was een Edammer, maar het lijkt er sterk op
dat hij het zouavenvuur in Schagen heeft opgedaan. Daarom
nomineer ik hem - tegen de gangbare regels - als de vijfde Scha-
ger zouaaf, buiten mededinging. Zijn naam: Casparis (Casper)
Abbes. Hij werd op 26 maart 1840 geboren als zoon van keet
knecht/schoenmaker Cornelis Abbes en diens vrouw, Veronica
Boes. Voor wie vertrouwd is met de geschiedenis van Schagen
is Boes een beladen naam. Maar deze Veronica Boes was niet
verwant aan de Klaas Boes die met zijn dubbele moord in 1894
heel Nederland zou doen rillen van afgrijzen. Wel had Veronica
in Schagen een broer wonen, die eveneens Klaas Boes heette en
medio 19e eeuw aan de Laagzijde C 77 (nu de Koeienhemel)
een broodbakkerij had. Casper kwam op zijn 21e in de leer bij
oom Klaas. Toen hij daar op 27 september 1861 arriveerde trof
hij de bakkersleerling die hij kwam opvolgen, wiens naam ik
even achterhoud, die nog een weekje bleef om de nieuwe in te
werken voor hij naar Den Helder vertrok.
Intussen werd in Italië gevochten om de Kerkelijke Staat, waar
paus Pius IX de scepter zwaaide. De fotografie was uitgevon
den. Er circuleerden wereldwijd afoeeldingen van de paus,
die met zijn serene uitstraling elk rooms hart veroverd had.
Zijn tegenstrevers hadden hem minder hoog zitten. De paus
bestuurde onder Franse bescherming een grondgebied groter
dan Nederland, dat dwars over de laars van Italië lag en noord
en zuid van elkaar gescheiden hield. Italië was een lappendeken
van kleine hertog- en vorstendommen; delen waren in handen
van Frankrijk en Oostenrijk. De strijders voor een verenigd
Italië, koning van Sardinië Victor Emanuel II en de nationalis
tische ijzervreter Giuseppe Garibaldi, stak de Kerkelijke Staat
als een graat in de keel. Ook de ingezetenen waren het wereld
lijk gezag van de paus beu. Grote delen hadden al hun eigen
zelfstandigheid uitgeroepen, zodat van de Kerkelijke Staat nog
alleen Rome en de regio eromheen over waren. Maar ook die
werden bedreigd. Frankrijk, dat de paus met groeiende tegenzin
de hand boven het hoofd hield, was niet meer de vanzelfspre
kende bondgenoot van weleer en het eigen leger van de Heilige
Stoel was klein en wankel. Onder de onstuimige dreiging van de
Italiaanse nationalisten en de tanende interesse van de Fransen,
telde Pius IX de knopen van zijn soutane. De roomse wereld
kerk, die de verontrustende ontwikkelingen in Italië op de voet
volgde, bracht redding. Uit vele Europese landen, uit Canada, de
VS en Rusland, er was zelfs een Chinees bij, stroomden duizen
den jonge katholieke amateursoldaten toe, gezegend door hun
ouders, die met gevouwen handen hun zonen afstonden voor
dit heilig doel. Eerst met tientallen, maar vanaf1866 met hon
derden tegelijk. Een internationale armee van devote twintigers
trok een cordon op rond hun Pio Nono, in zijn gevecht tegen
Satan. Zouaven werden zij en vooral uit Nederland schoten
ze te hulp, treinen vol, tussen drie- en vierduizend in getal.
Jonge, ongehuwde mannen, terdege medisch getest en om een
De vijfde zouaaf
Jaap Keet in zijn 86e ievensjaar.
De heer J Keepte Schagen wordt 22 Novem
ber a.s. 86 jaar. Hij is ond-^ouaaf en werd
gedecoreerd met een drietai onderscheidings
teekenen. (Poo rechts).
Jacobus Keet
geboren te Schagen op 22.11.1843
bakker
Bartholomeus Ranke
geboren te Schagen op 07.05.1840
bakker
Cornelis Johannes de Pater
geboren te Schagen op 22.06.1841
Antonius Post
geboren te Baambrugge op 01.03.1853
kleermaker
17
