De Schagerdam en de abdij van Egmond
Bij de foto van de Helderse evacués
In de maand december verschijnt er in de reeks publicaties
van de Vereniging Vrienden van de Hondsbossche een nieuwe
aflevering. Het gaat om nummer 32, getiteld "De Schagerdam
en de abdij van Egmond". Het boek is geschreven door ons be
stuurslid en lid van de redactie van de Kakelepost Karel Numan
en rijk geïllustreerd.
In het jaar 1250 wordt door de abt van de abdij van Egmond
een oorkonde uitgevaardigd waarin de rechten en plichten
van de hoevenaars worden geregeld die wonen en werken in
het gebied van de abdij dat we kennen als de "Villa Scagha". Ze
krijgen betreffende de grond die ze bewerken erfrecht. Dat is
nieuw, want tot dan toe hadden ze dat recht niet. Grond bleef
dus vanaf dat moment 'in de familie'. De 'hoofdplaats' van de
landerijen van de abdij was Valkkoog. Daar stond het huis plus
opslagruimte van de abdij.
Het bijzondere is dat tegelijk besproken wordt hoe een dijk
hersteld wordt die in de jaren daarvoor zwaar beschadigd was
geraakt door diverse stormen. Het blijkt te gaan om de dijk die
ligt tussen Sint Maarten en de driesprong die wordt gevormd
door de Oudedijk, de Tolkerdijk en de Valkkogerdijk. Het gaat
om de zogeheten Schagerdam, die we nu kennen als de Valkko
gerdijk. Bovendien wordt in de oorkonde nauwkeurig beschre
ven om welk gebied het precies gaat, waarover de abdij hier kan
beschikken. Binnen dat gebied ligt bijvoorbeeld de Witsmeer,
de huidige Schagerwaard, maar ook een geheel 'vergeten' gebied
dat luisterde naar de naam Geddenmore.
Alle aspecten die in de oorkonde worden genoemd betref
fende het land, de dijken, de economie van de hoevenaars, het
landschap worden in deze aflevering 32 van de Vrienden van
de Hondsbossche besproken en toegelicht, terwijl tegelijk alle
betrokken personen of groepen de revue passeren.
U kunt het boek aanschaffen op twee manieren.
Een manier is de meest zekere, namelijk lid worden voor
10,- van de 'Vrienden van de Hondsbossche'. Daartoe kunt
u contact opnemen met 0299-663000. Dat is een van de tele
foonnummers bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorder
kwartier in Heerhugowaard. U krijgt dan contact met degene
die u graag als lid zal noteren.
De tweede manier is proberen ofBoekhandel Plukker nog
exemplaren heeft, wat lang niet zeker is.
Sjaak Louter stuurde ons nog wat extra informatie bij
de foto van de Helderse evacués op pagina 32 van de
Kakelepost van april 2015.
'Ik heb nog wat aanvullende gegevens op de foto van
de Helderse evacués in Schagen Het rijk geornamen
teerde gebouwtje was en theehuisje met daarvoor een
houten huisje met een poepton. Het puntdak was van
het huis waar in mijn tijd de familie Bakker-Schong in
woonde. De achterkamer was ingericht als de katho
lieke bibliotheek. Het grote pand is door mijn vader in
de jaren zestig aangekocht van de dames Knüwer en
verbouwd tot groente- en fruitzaak. In het begin was
het pand verdeeld in twee gedeelten; voorin woonde
de familie Louter en achterin de familie Hein Koomen.
De familie Van Vliet bewoonde een pand achter ons
huis. De familie Louter telde 14 kinderen, de familie Van
Vliet 13 en Komen 8 kinderen en dat ging 's ochtends
allemaal door die steeg naar de Aloysiusschool.'
De Schagerdam, nu Valkogerdijk, liep van St. Maarten
naar de driesprong bij het Valkkoger verlaat.
Detail uit de manuscriptkaaart van West-Friesland
toegeschreven aan Johannes Dou, c.a. 1655.
De redactie
V 3,tcksooi
14
