de PEN (Provinciaal ElektriciteitsbedrijfNoord-Holland) om
een centraal schakelstation voor de regio aan te leggen aan de
rand van Schagen. In de Tweede Wereldoorlog werd dit vitale
object door de Duitsers beschermd met een grote bunker. Deze
bunker is nu nog het enige wat resteert van het schakelstation en
is een blikvanger tussen de bioscoop en McDonalds.
De komst van de telefoon laat een vergelijkbaar beeld zien.
Schagen ligt centraal in de Noordkop en de PW realiseerde
tussen de Herenboschstraat en de Oude Slotstraat een regionale
telefooncentrale. Ook die werd door de Duitse autoriteiten met
een bunker beschermd. Het bijzondere aan deze telefoonbunker
was het uiterlijk van een woonhuis. Op de muren waren ramen
geschilderd. Ook dit gebouw, nu van KPN, staat er nog altijd.
Onderwijscentrum
Als centrumplaats bood Schagen al snel meer dan alleen basis
onderwijs. Vooral landbouwopleidingen en scholen om een
vak te leren ware er al snel te vinden. In de jaren vijftig wordt
een grote Ambachtschool' gebouwd aan de nieuwe Nijver
heidstraat. Twintig jaar later streken de technische opleidingen
neer in nog grotere nieuwbouw aan de Hofstraat. Het laten
'doorleren' van kinderen werd in de jaren zestig steeds meer
gebruikelijk, waardoor het algemeen vormende onderwijs een
enorme impuls kreeg. De Mammoetwet voegde de MULO en
HBS samen tot MAVO, HAVO en VWO. Schagen reageerde
met de bouw van een nieuwe Rijksscholengemeenschap die
begin jaren zeventig haar deuren opende aan de Oranjelaan.
Het complex (nu Regius College geheten) is sindsdien continu
uitgebreid.
Ook voor 'groene' opleidingen heeft Schagen nog altijd een
flink aanbod. Evenals op het gebied van speciaal onderwijs
voor kinderen die extra begeleiding nodig hebben. De meest
opvallende is de school voor dove of slechthorende kinderen
in Waldervaart. In onderwijs is Schagen een stad van formaat
en dagelijks maken duizenden leerlingen gebruik van het rijke
scholenaanbod.
Entertainment en sport
Al vrij snel na de komst van de film wordt in Schagen de eerste
bioscoop gebouwd aan de Landbouwstraat (in het gebouw zit
nu kerkgenootschap Bethel). Een grote stap voorwaarts was de
bouw van Theater Royal aan de Gedempte Gracht in de jaren
twintig. Het Art Nouveau bouwwerk, met een knipoog naar
Theater Tuschinski in Amsterdam, kwam tot stand op initiatief
van de bekende Schager aannemer en architect J.R. Vlaming.
Het was niet alleen een filmzaal, maar ook een podium voor
concerten en theaterproducties. Circa 60 jaar lang kwamen ge
neraties hier voor allerlei vormen van cultuur en entertainment.
Na de sluiting van Royal moest Schagen het lang doen zonder
bioscoop. Pas met de opening van de megabioscoop Cinemag-
nus straalt de stad weer fier in de filmwereld. Het culture- en
muziekleven bloeide van oudsher. Een bekroning vormt de
bundeling van diverse verenigingen in de blikvangende cultuur
tempel Markt 18. Het is een aanwinst in de 21e eeuw om trots
op te zijn.
Met de toenemende welvaart en meer vrije tijd krijgt de
bevolking van Schagen meer ruimte voor vrijetijdsbesteding.
Naast klassieke veldsporten als voetbal, moeten er ook 'indoor'
faciliteiten komen om het hele jaar rond te kunnen sporten. In
de jaren zeventig openen de Groeneweghal en de Spartahal
voor dit doel. Ook het grote tennis- en squashcentrum naast de
Groeneweghal past in die ontwikkeling. Evenals het bowling
centrum aan het Noord. Een mijlpaal die veel Schagenaren zich
zullen herinneren was de opening van het overdekte zwembad
in 1974. De gemeente wilde wel investeren, maar worstelde met
een gat in de begroting. De lokale inzamelingsactie 'Een ton
voor het overdekte' leverde de ontbrekende 100.000 gulden op.
Het op dat moment snel expanderende Schagen is maar wat
trots op haar nieuwe zwemparadijs. Nu kunnen de inwoners
SOLDAAT VAN ORANJE
-DIRTY DOZEN
32
