van Schagen
Het St. Catharina-convent
Op 2 maart 1951 besluit de gemeenteraad
van Schagen om de wijksgewijze huis
nummering los te laten en over te gaan op
huisnummering per straat. Daartoe krijgen
sommige straten eindelijk officieel een naam.
Maar er worden ook straatnamen gewijzigd.
Zo wordt de Begijnenlaan kortweg Laan.
Redenen voor deze wijziging worden in het
raadsbesluit niet genoemd. Maar door deze
simpele wijziging wordt wel de enige publieke
verwijzing naar het 'begijnenklooster' dat in
Schagen heeft gestaan teniet gedaan en de her
innering aan dit stukje lokale geschiedenis aan
de vergetelheid prijsgegeven.
En wie heeft er - zo'n 60 jaar na dato - nog weet
van het 'klooster van Schagen'?
In deze artikelenreeks zullen we - na de plaats waar het allemaal
om draait te hebben bepaald - allereerst de wereld van begijnen
en kloosterlingen in de Noordelijke Nederlanden aan het einde
van de Middeleeuwen schetsen. Vervolgens wordt de geschie
denis van 'het klooster van Schagen' gereconstrueerd voor
zover het geringe aantal archiefstukken over het klooster dit
toelaat. En tenslotte komt de opheffing van het convent tijdens
de Opstand en de transformatie tot weeshuis in de jaren daarna
aan de orde.
Waar stond 'het klooster van Schagen'?
Tussen 1547 en 1561 waren de heren van Schagen verwikkeld
in een erffiwestie met de familie Van Nijenrode. De spannin
gen liepen hoog op. In naam van de Van Nijenrodes werden
zelfs delen van de kasteelgoederen bezet, namelijk 'de wilde
boomgaard' en 'het huis bezijden de voorpoort'. Het Hofvan
Holland moest over deze netelige kwestie uitsluitsel geven en
liet daartoe alle kasteelgronden door twee landmeters opmeten
en in kaart brengen.
Eén van deze kaarten is een schitterende panorama-kaart van
Schagen, waarop niet alleen het kasteel en de daarachter gele
gen landerijen staan afgebeeld, maar ook de voorpoort met naar
links de bebouwing van de Hoogzijde en naar rechts de Loet
met de daaraan staande huizen.
Deze kaart is de enige bekende kaart waarop het 'klooster van
Schagen' staat afgebeeld.
Op de rand van de kaart, waar de Bagijnenlaan op de Hoogzijde
uitkomt, vinden we op de westelijke hoek het klooster. In de
huidige situatie vinden we daar nu Muziekhandel Beers, De
Moel Mannenmode en Scheer en Foppen.
't Bagijnhof bestaat uit zo'n
acht tot tien panden
't Bagijnhof - zoals het op de kaart wordt genoemd - bestaat uit
zo'n acht tot tien panden. Eén van de gebouwen lijkt een kapel te
zijn. De huizen staan rond een vierkant plein, waarbij opvalt dat
de gebouwen aan de Hoogzijde met een blinde muur naar de
straat staan. Het geheel heeft duidelijk een besloten karakter en
lijkt slechts via een toegangspoort betreden te kunnen worden.
Het vergeten klooster
Beeld van een begijn in het begijnhof te Amsterdam.
8
