J
De deportatie van
Nederlandse Joden
in kaart gebracht
Op een kaart staat hun naam, datum van aankomst en transport.
Het laatste teken van leven dat er van ze achter gelaten was.
De administratie van kamp Westerbork moet het druk gehad hebben.
Misschien kwamen er wel dagelijks nieuwe bewoners van het kamp
bij en vrijwel wekelijks vertrok er een trein met gedeporteerden met
het noodlot als bestemming.
Wat vertelt zo'n kaart nog meer?
Laten we de kaarten van Bertha en Betsy de Vries bekijken.
Op de eerste kaart van Bertha staat de vermelding van het Apel-
doornse Bosch en dat ze leerling-verpleegster is.
Maar er staat ook haar schoolopleiding vermeld.
En die duidt op een heel andere beroepskeuze, want er staat op
de kaart dat ze op een kantoor werkte.
Hoe zij in het Apeldoornse Bosch terecht kwam was een gevolg
van de positie waarin de Nederlands Joodse bevolking gedwon
gen werd. Het was een positie van een isolement ten opzichte
van de andere Nederlanders. 1)
Het Apeldoornse Bosch
Het Apeldoornse Bosch was van 1909 tot 1943 een Joods
psychiatrische inrichting. Maar ook een met een gemengde
verpleegkundige staf. Tijdens de bezetting werden Joodse en
niet-Joodse Nederlanders door de bezetter steeds meer van
elkaar gescheiden. Dat betekende dat de niet-Joodse verpleeg
kundigen uit het Apeldoornse Bosch weg moesten. Maar ook
dat veel Joodse Nederlanders hun beroep niet meer konden
uitoefenen. Velen hiervan vulden de afgedwongen vacatures
bij het Apeldoornse Bosch op. De bezetter vond het teven zeer
ongewenst dat Joodse patiënten verpleegd werden in "gewone"
ziekenhuizen, vandaar dat er ook een toestroom in het Apel
doornse Bosch was van psychiatrische Joodse patiënten.
Het is dan ook zeer waarschijnlijk dat Bertha en haar zus Betsy
om die reden aan het werk zijn gegaan in dit psychiatrisch
ziekenhuis.
Het Apeldoornse Bosch is midden in de nacht van 21 op 22
januari 1943 onder persoonlijke leiding van Aus der Fünten 2)
ontruimd.
Alle 1200 patiënten en een gedeelte van de staf zijn direct op
transport gezet naar Auschwitz en daar meteen bij aankomst
vermoord. De achtergebleven verpleegkundigen zijn de
volgende dag op transport gezet naar Westerbork. En op de
kaart van Bertha zien we dan ook dat zij op 22 januari 1943 daar
ingeschreven wordt.
Relatie met Schagen
Op de tweede afoeelding wordt een adres in Schagen vermeld.
Het lijkt er op dat hier een correspondentieadres staat.
De vraag is wie deze J. Jansen op de Laagzijde was en welke rol
hij nog vervuld heeft.
K 1S5
Laatste teken
van leven
16