Huis 337 is eerst bezit van Geert Evertsz Weduwe, vervolgens van
Cornelis Jansz Smit, daarna van Cornelis Brouwer, vervolgens van
Jan Bakker en ten slotte van Dirk Winkel.
Deze huizen staan kennelijk naast elkaar, zoals de latere kadas
trale percelen A91 en A92 naast elkaar liggen.
Wat vertelt ons een aantal aktes uit de transportregisters?
Over de positie van het Huis van Berouw leren we iets uit de
volgende akte (d.d. 7 november 1708, inventarisnummer 5900,
blz. 462):
Cornelis Cornelisz Vader de Oude, oud Burgemeester van
Outcarspel voor de eene helft en Jan Jacobsz Schelvis tot
Noordscherwout voor hem selfs voor de een derde en voorts
de rato caverende (het belang behartigend van) voor sijn broeders
en susters kinderen hoorende (toebehorendede tweede twee
derde en de wederhelftdewelcke verclaerden verkocht te
hebben aen Claes Lourens Rotgans in de Oude Sijp een stucje
groedlant gelegen ter sijden hetHuijs van Berouw in deNes-
kaagh belend Dirck Pietersz Winckel ten westen en noorden
groot omtrent vier geersen genaemt Conings tuijn voor de
ordinaire en extra-ordinaire verpondingen en binnenomsla-
gen (het gaat om drie soorten belasting, o.a. de gewone en de buitengewone
lastenvan dejaeren 1706 en 1707 van 'tselve landt
Het perceel, deConingstuin' geheten ligt dus naast en ten
zuiden van het Huis van Berouw. Het gaat om het kadastrale
perceel A93. Dit blijkt in te houden dat het Huis van Berouw
het laatste huis aan de Keins is dat aan de noordkant van de weg
ligt, tussen de weg en de dijk in.
Een tweede akte, d.d. 8 augustus 1736 (inventarisnummer
5903, blz. 104v) maakt melding van 'het wielhuis':
Wij Cornelis Hooglandt en Louris Butter, Schepenen van
Scagen, doen cont dat voor ons gekomen sijn de edele Jan
Bosman, Jan Hoep en Pieter Lagedijk, burgemeesteeren en
regeerders van Scagen, als authorisatie (machtiging) hebbende
van de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raden deses
Quartiers, dewelke mits desen in die qualiteijt verclaarden
verkogt te hebben aan Cornelis Jansz Smit, een boerenhuijs
en erve bij de Keijns, genaamt het Wielhuijs, groot het erf,
van 't land gemeten, drie snees, soodanig 't selve behekt en
bedoelt is, belendt het verlaten landt van Trijn Sijmons en
Geert Evertsz ten westen en noorden, Willem Sijnmonsz Kes
ten zuijden ...voorde somma van vijftien guldens gereet)'.
De in deze acte genoemde Cornelis Jansz Smit kwamen we
hiervoor tegen als eigenaar van het huis 337 in het verpon-
dingregister. Het huis is kennelijk verlaten door Geert Evertsz
Weduwe en daardoor in het bezit gekomen van de gemeente en
dus van Domeinen. Het wordt derhalve verkocht door de Edele
Mogende Heeren Gecommitteerde Raden van dit deel van de
provincie (het Quartier), die de Domeinen vertegenwoordigen.
Op 4 februari 1758 verkoopt Antje Cornelis Weduwe van Cor
nelis Jansz Smit het huis genaamd 'het wielhuis' aan Cornelis
Brouwer, getuige de volgende transportakte:
"Wij Hendrik Hoflaan en Pieter Honingveldt, Schepenen van
Scagen, doen cont dat voor ons gekomen sijn de edele Lam
mert Dekker en Pieter Hoogendorp, regerende armevoogden
van dese plaats, mitsgaders Dirk Wagenmaker voor hem selfs als
de rato caverende voor sijn absente mede confraters diaconen
en besorgers der armen van de Doopsgesinde Gemeente tot
Barsingerhorn, en dus te samen in die qualiteijten alimente-
rende (onderhoudende) Antje Cornelis weduwe van Cornelis
Jansz Smit hier bij de Keijns overleden en hare kinderen, de
welke mits desen in die voorseijde respective qualiteijten inge
volge de publicque verkoopinge door haar gedaan, verclaarden
op te dragen aan Cornelis Brouwer woonende in de Zijpe, een
boerenhuijs en erve bij de Keijns genaamt het Wielhuijs, groot
het erf van 't landt afgemeten 3 snees, soodanigh als 't behekt
en bedoelt is, belendt den kooper ten westen en noorden, Wil
lem Sijmons Kes ten zuijden, met de lijdende en heerschende
dienstbaarheden daar bij beseten, voor de somma van een en
dertigh guldens gereet(inventarisnummer 5904, blz. 134).
Ook Cornelis Brouwer kwamen we tegen in het verponding-
register als eigenaar van huis 337. En hij verkoopt het huis op
15 mei 1765 aan Jan Dirksz Bakker (akte in inventarisnummer
5905, blz. 71 v).
Op zijn beurt verkoopt Jan Bakker het huis aan Dirk Winkel.
Wanneer deze verkoop plaats had, is niet meer te achterhalen.
Dirk Winkel bezit nu beide huizen, dat wil zeggen dat het in het
geval van het 'Huis van Berouw' gaat om een woonhuis en in
het geval van 'Het Wielhuis' om een boerenhuis.
De huizen staan naast elkaar op de Keins, ten noorden van de
weg en zijn de beide laatste huizen aan die weg. Vandaar dat ook
gezegd wordt dat het 'Huis van Berouw' grenst aan de wiel, met
dien verstande dat er nog een aantal percelen land tussen de
wiel en het huis ligt.
'Het Wielhuis'staat dus tegen onze aanvankelijke verwachting
in niet naast de Keinsmerwiel, maar in de buurtschap de Keins.
Uit de laatste akte blijkt bovendien dat 'het Wielhuis' in ieder
geval een poos is bewoond door doopsgezinden, die zich hier
actief met de verkoop hebben bemoeid.
De geciteerde akten zijn alle te vinden in het Regionaal Archief
Alkmaar, Oudrechterlijk en Weeskamerarchief Schagen, in de
vermelde inventarisnummers, deze akten zijn tevens alle gefoto
grafeerd gepubliceerd op de website Van Papier tot Digitaal.
ffc-.W.
Karei Numan
23
