De
Hij heeft Jaap toen op zijn daad aangesproken
maar zijn eigen broer verraden kon hij niet
te halen. Van de inhoud van de trommel had hij toen nog geen
weet. Hoeveel hij wel niet had buitgemaakt, hoorde hij pas later
die ochtend op zijn werk, toen op de radio bericht werd dat er
in Schagen een roofoverval was gepleegd waarbij maar liefst
10.000 gulden was buitgemaakt - het precieze bedrag bleek later
zelfs nog ruim 500 gulden hoger te liggen. Toen hij s avonds
weer thuis in Schagen was, brak hij de trommel open en verborg
hij het geld en de revolver in het huis aan de Loet. De trommel
gooide hij er in een sloot. Het geld nam hij de volgende dag mee
naar zijn nieuwe, nog leegstaande woning in Wieringerwerfj
waar hij het op allerlei plaatsen verstopte. Zijn vrouw besteedde
ongeveer 2000 gulden ervan aan de inrichting van dat huis, on
der meer aan meubelen, die ze voor een deel in Schagen kocht.
Daardoor kon het gezin, dat eerder die maand uit Friesland was
overgekomen en tot dusver nog aan de Loet had gelogeerd, een
week na de overval de woning in Wieringerwerf betrekken. Hoe
Jaap Schoorl tegenover zijn vrouw verklaard heeft waar de 2000
gulden die zij kon uitgeven opeens vandaan kwam, is niet be
kend. Van de overige 8000 gulden, die in hun woning verborgen
was en door de politie bij de huiszoeking was ontdekt, had zijn
vrouw naar haar zeggen geen weet gehad.
Een pijnlijke bijkomstigheid van het hele verhaal was dat Jaaps
jongere broer Teun, met wie hij in het verzet had gezeten en een
nauwe band had, er eigenlijk al onmiddellijk na de overval van
overtuigd was dat zijn broer Jaap de dader was geweest. Diens
moeilijke omstandigheden, zijn karakter en temperament waren
hem maar al te goed bekend en toen hij van de toedracht van de
overval hoorde, had hij de onvermijdelijke gevolgtrekking ge
maakt. Hij ging naar het ouderlijk huis aan de Loet om te kijken
ofjaaps revolver daar nog achter in de schuur opgeborgen lag.
Die bleek verdwenen. Hij heeft Jaap toen op zijn daad aange
sproken, maar zijn eigen broer verraden kon hij niet.
Het proces
Jaap Schoorl werd een paar dagen na zijn arrestatie en zijn
verhoor in Winkel overgebracht naar het Huis van Bewaring te
Alkmaar, in afwachting van zijn proces. Hij kreeg een uitste
kende advocaat in de persoon van mr. A.J.M. Leesberg. Deze
was getroffen door de achtergronden van zijn cliënt en de dra
matische omstandigheden waartoe hij tot zijn daad gekomen
was. Hij toonde grote sympathie voor Jaap Schoorl. Maar ook
de officier van justitie, mr. J.C V Meischke, wiens taak het was
Schoorl aan te klagen en een passende straf te eisen, was door
het geval gegrepen.
Het proces had plaats in Alkmaar op dinsdagmorgen 19 juli
1949 voor de Meervoudige Kamer van de Alkmaarse Arrondis
sementsrechtbank, gepresideerd door Mr. A.D. van Regteren
Altena. Jaap Schoorl stond terecht op beschuldiging van diefstal
voorafgegaan door bedreiging met geweld.
Al dadelijk bleek dat de officier van justitie, mr. Meischke, in
deze zaak duidelijk moeite had met zijn rol van aanklager. In zijn
requisitoir zei hij dat naar zijn mening de verdachte geen misda-
W8£T©®D^ TTIHliiATilg
vrouw uit Shanghai
dig man was maar dat hij een slachtoffer was geworden van de
tijdsomstandigheden, waarmee hij doelde op de moeilijkheden
om aan een woning en aan werk te komen. En zijn aanklacht
nam vervolgens helemaal de vorm van een verdediging aan:
Mr. Meischke bekende zelfs dat hij als mens liever op de plaats
had gestaan van de verdediger mr. Leesberg dan aanklager te
zijn in deze zaak, omdat dit volgens hem eigenlijk een geval was
waarbij de verdachte voor een voorwaardelijke straf in aanmer
king zou moeten komen. Het speet hem dan ook dat hij als
vertegenwoordiger van de Staat en van het Openbaar Ministerie
niets anders kon doen dan een onvoorwaardelijke gevangenis
straf eisen:
Vervolgens kwamen de getuigen aan het woord. De kantoor
bediende Bongenaar zette zijn versie van de toedracht van de
overval uiteen, waarna groepscommandant Van Dijk van de
Rijkspolitie te Schagen vooral zijn best deed om zo weinig
mogelijk over de zaak toe te lichten. De Schager Courant had
daar alle begrip voor:
Ook Jaap Schoorl zelf moest zijn lezing van de toedracht en de
achtergronden van zijn daad geven en vragen daarover beant-
Vanaf Vrijdag 15 Juli
met
RITA HAYWORTH
ORSON WELLES e.v.a.
18 Jaar
Zijn
liefde bracht hem tot een roekeloze daad.
waarvan hij de ontzettende gevolgen kreeg te dragen:
Voorstellingen dagelijks om 8 uur
Zaterdag 7 uur en 9.30
Zondag 2 uur, 4.30, 7 uur en 9.30
Woensdag 2.30 Matinee
Advertentie voor de film 'De vrouw uit
Shanghai', uit 'De Vrije Alkmaarder'.
"Toen ik vorige week de advertentie las van de film 'De
vrouw uit Sjanghai' dacht ik direct aan deze verdachte. In
die advertentie stond namelijk de volgende zin: 'Zijn liefde
bracht hem tot een roekeloze daad, waarvan hij de ontzet
tende gevolgen kreeg te dragen'. Zo is het ook met deze
man. De liefde van deze man voor zijn vrouw bracht hem
tot die wanhoopsdaad."
"Ook uit het oogpunt van algemene preventie ben ik wel
genoodzaakt gevangenisstraf te eisen tegen deze man die
nog nimmer met de strafrechter in aanraking is geweest."
"De opperwachtmeester Van Dijk, die na de postambte
naar voor het getuigenhekje verscheen, vertelde niets over
de wijze waarop hij de zaak tot klaarheid had gebracht.
Zeer begrijpelijk overigens, daar onderzoekingen in andere
zaken niet eenvoudiger zullen worden als een ieder de
methoden van de politie kent. In ieder geval moet het
een knap staaltje van speurderswerk zijn geweest, want
de officier noemde de wachtmeester een politieman met
een Sherlock Holmesgeest; hij bracht hem dank voor de
manier waarop de zaak was opgelost."
20
