Van onbekend naar
Doe mee
Ontwikkeling van het toerisme in Schagen
Heel ver terug in de tijd gaan we niet als we het
hebben over de ontwikkeling van het toe
risme in Schagen. Pas vanaf 1900 valt er iets waar
te nemen dat duidt op het aantrekken van vreem
delingen naar de plaats Schagen met het doel daar
zelf beter van te worden. Het beter worden heeft
dan vooral een economische betekenis. Toerisme is
eigenlijk een veel te groot woord voor datgene wat
in deze tijd plaatsvond in het dorpje met stadsrech
ten dat Schagen is in deze tijd.
Geen wedstrijd of prestatierit.
Stel het niet uit en doe het nu
Eerst maar even een terugblik. Schagen dankt aan haar centrale
ligging een deel van haar aantrekkingskracht. Het zijn van een
centrumplaats is vooral te danken aan de bouw van een slot in
de eerste helft van de 1 Sde eeuw met daarbij een plein waar de
kerkgangers niet alleen gedachten, maar ook producten konden
uitwisselen. We praten dan over het midden van de 1 Sde
eeuw.' De uitbreiding met diverse markten, waarvan vooral de
wekelijkse markten belangrijk waren, maakte dat Schagen een
belangrijke vestigingsplaats wordt van middenstandszaken en
klein ambacht. Deze factoren maken van Schagen naast een
centrumplaats een verzorgingscentrum voor de inwoners uit de
omliggende dorpen.2
Deze rol, die Schagen dus van oudsher vervulde, is eigenlijk in
de daaropvolgende eeuwen niet meer weggeweest. Wel moet
hierbij opgemerkt worden dat de rol van centrumplaats altijd
in de schaduw heeft gestaan van de grotere stedelijke broers Alk
maar, Den Helder en Hoorn. De centrumfunctie was dan ook
gebonden aan de dorpen en gehuchten in de directe omgeving
van Schagen.
De functie van centrumplaats bracht meer aspecten met zich
mee. De plaatselijke middenstand breidde zich dusdanig uit
dat de plaatselijke bevolking niet groot genoeg was om het
totaal aan winkelbestand (financieel) te dragen. Gezocht moest
worden naar middelen om de omzet op peil te houden. Naast
de afzet in de directe omgeving moest een groter arsenaal aan
afnemers worden gevonden. Het aantrekken van mensen van
ver buiten Schagen naar het West-Friese stadje leek een goede
methode. Zeker ook omdat andere bronnen van inkomsten
schaars waren.
Markten
Een gebleken publiekstrekker en daarmee aanjager van de
lokale economie was de donderdagse weekmarkt, die al vanaf
1463 bestond. In 1604 kreeg deze gezelschap van een paarden
markt, die later werd uitgebreid met halfjaarlijkse markten van
magere koeien. Men ging nog een stapje verder. De wekelijkse
vetveemarkt 1872) kreeg er eerst een botermarkt en wolmarkt
en begin 20ste eeuw een kaasmarkt bij.3 De gemeente speelde
bij de markten een rol als toezichthouder via een marktmeester,
die ookwaagmeester was. Het gemeentebestuur stelde ook
de markt- en waaggelden vast en benoemde de keurmeesters
van het wolvee. De marktgelden werden steeds verpacht en
vloeiden in de gemeentekas, terwijl de waaggelden voor de
marktmeester waren.4
De gemeente had dus belang bij de bedrijvigheid op de mark
ten. Het genereerde inkomsten. Het is de gemeente er alles aan
gelegen om deze bedrijvigheid te stimuleren. Niet in het minst
omdat ook de horeca en kleine neringdoenden in de stad hun
graantje meepikten van het vele volk, dat Schagen aandeed
voor marktbezoek. Daarnaast waren natuurlijk handelaren en
dagloners actief op een marktdag. De nieuwe initiatieven op
marktgebied deden het niet zo goed als verwacht werd. De in
1872 ingestelde vrijdagse vetveemarkt bleek geen succes en
ook de een jaar later ingestelde tweede wolveemarkt was geen
lang leven beschoren. Hiertegenover stond het blijvende succes
van de donderdagse veemarkt rond de kerk, waar ook boter,
kaas en eieren werden verhandeld.5 Deze was druk bezocht en
zeer bemind
GRATIS INSCHRIJVING.
WESTELIJKE FORD-TOER.
aan de Westelijke Ford=Toer op 19, 20 en 21 Juli a.s.
De inschrijving is geopend voor iederen autobezitter, onverschillig welk merk
automobiel bereden wordt.
Het doel van de Ford-Toeren 1935 is het auto-toerisme aan te moedigen en de
kennis van het eigen land te bevorderen, terwijl men een prachtkans heeft om
fraaie prijzen te winnen, o.a.:
2 Ford-automobielen van het nieuwe model der Edition Selecte,
Verder vele zilveren bekers, geldprijzen en extra prijzen.
Vraagt nog heden een reglement aan bij: Maarten Smit
Official Ford Dealer,
KOEGRAS
Tel. 2 Julianadorp, ger. verbinding.
Doe mee, aankondiging van de Westelijke Ford-Toer in 1935.
1 Dr.mr. J. Bregman, Schagen door de eeuwen heen (Den Helder
1965) 15-20.
2 Bregman, Schagen 20.
3 Hetzelfde boek, 128-131
4 Hetzelfde boek, 132
5 H.Th.M. Lambooij, M.G. Pigge, R.J.M. van de Pol, F.Timmer,
Heerlijk Schagen (Schagen 1996) 213.
6 Lambooij en anderen, Heerlijk Schagen, 213.
7 Lambooij, Heerlijk Schagen 215
8 Lambooij, Heerlijk Schagen, 227-228
