De Loet en de Bierkade (links), in de richting van de Markt gezien.
den schepen over de dijk kon worden gesleept. Toch ontbraken
de sluizen niet overal: zo kreeg Niedorp zijn Verlaat sluis).
Wie als Schager visser of schipper de zee op wilde, kon dat al
leen maar doen via binnenvaarten naar Kolhorn. Daar hadden
Schager schepen geregeld hun ligplaats. Of men ging richting
Alkmaar. Maar daar waren het weer de stedelijke belangen van
de kaasstad die onze West-Friese 'dorpse' scheepvaart eeuwen
lang dwars hebben gezeten door onder meer de sluisjes bij de
Zeswielen (Oudorp) opzettelijk smal te houden. De grootste
barrière was vanzelfsprekend de West-Friese Omringdijk, tot de
bedijking van de Zijpe in 1597 een zeewerende dijk. Maar ook
als slaperdijk bleef de West-Friese Omringdijk een belangrijke
functie behouden. Gevolg: West-Friesland was als het ware
omgeven door een soort Chinese Muur, zoals sommigen dat
noemden. Vooral voor westelijk West-Friesland was dat hét
grote probleem.
Schagen in de negentiende eeuw. Aan plannen
geen gebrek.
De problemen werden er niet minder op toen na de Napoleon
tische tijd in Engeland en Wallonië de industrialisatie in gang
werd gezet en de groeiende bevolking aldaar sterke behoefte
had aan (Nederlands) vlees en zuivelproducten. Het kaasland
West-Friesland voelde zich toen nog meer bekneld door de
Omringdijk en pleitte nog sterker voor betere verbindingen
met het buitenwater. In koning Willem I had Nederland op dat
moment een krachtige 'koopman-koning' die alles deed om de
economische ontwikkeling van zijn koninkrijk te bevorderen.
Noord-Holland (lees: Amsterdam) kreeg bijvoorbeeld zijn
zestig kilometer lange Noord-Hollands Kanaal van Amsterdam
naar Den Helder als moderne verbinding met de Noordzee.
De aarde die in 1935 vrij kwam
bij het graven van de haven werd
gebruikt om de Loet te dempen.
Schagen heeft nog wel een (geringe) poging ondernomen om
dat kanaal over eigen grondgebied te trekken, maar de nog
steeds cruciale betekenis van de West-Friese Omringdijk als
tweede waterkering en de overheersende belangen van Alk
maar, leidden er toe dat het kanaal de Ooster-Egalementssloot
richting Alkmaar ging volgen. Schagen had het nakijken. En dat
enorme kanaal leek via de Zijper Grote Sloot zo dichtbijEen
eeuw lang is geprobeerd hierin verbetering aan te brengen. De
Schager Markt en niet te vergeten de hier gevestigde beurt-
vaarders hadden alle belang bij goede kanaalverbindingen. Die
waren van minstens even groot belang als spoor- en tramwegen.
Er zijn petities aangeboden aan gemeenten en provincie, er
kwam zelfs een Westfriesche Kanaalvereeniging, opgericht in
1891 door de Schager hoofdonderwijzer Willem Kloeke. Die
wilde een soort Overijssels kanaal Stolpen - Enkhuizen aanleg
gen met zijverbindingen naar diverse steden en met een sluis
in de Omringdijk. Het duurde nog bijna veertig jaar voordat
een deel (ongeveer 20%) van de plannen werd gerealiseerd:
er kwamen inderdaad twee kanalen. Een verbinding Kolhorn-
Alkmaar en wat voor Schagen belangrijker waseen kanaal van
De Stolpen naar Kolhorn. Schagen kwam in open verbinding
met het Noord-Hollands Kanaal, Kolhorn kreeg een sluis, en
een zogenaamde 'naaldkering' bij Schagerbrug moest in geval
van nood het gat in de Omringdijk kunnen sluiten. Schagen
kreeg bovendien zijn gewenste haven. Groot feest op 10 juli
22
