In de transportregisters van Schagen, inclusief
de zogenaamde hypotheken vier komen de
namen voor van vele herbergen, logementen,
koffiehuizen, cafés, kolfbanen en bierstallen in
Schagen.
Sommige annex een bakkerij of een slagerij.
Dit laatste was immers een veel voorkomende
combinatie. Dat juist deze 'bedrijven' een naam
kregen, had alles te maken met de altijd al be
staande behoefte van mensen belangrijke 'punten'
in het leven een naam te geven, maar werd op den
duur uiteraard ook een vroege vorm van reclame.
Wiens naam goed bekend stond, of in een bepaal
de 'geur' kwam te staan, kon rekenen op klandi
zie, of op een bepaald publiek, of kon zijn tent
wel sluiten. Openen en sluiten van een dergelijk
'bedrijf' had veelvuldig plaats, de 'handel' erin
om het bij de markt te houden - 'levendig'.
was
Waar ze stonden
Achttien van deze lokaliteiten stonden - uiteraard niet allemaal
tegelijkertijd, maar tussen 1550 en 1900 - aan de Markt, de
Marktplaats, de Plaets, ruim meer dan de helft. En verder aan
de Hoogzijde twee en aan de Laagzijde twee. Aan de Bier
kade stonden de vier bierstallen, de bierstekerijen, waarvan de
eigenaars, die meestal ook de leveranciers waren, in Haarlem,
Alkmaar en Delft woonden. Het gaat om de Zwaanhals, de
Twee Kruisen, de Passer en de Vogelstruis, waarvan de Twee
Kruisen en de Vogelstruis nimmer bij name worden genoemd
in de transportregisters.
De bierbrouwer leverde bier aan de bierstal ofbierstekerij en
deze op zijn beurt leverde het bier aan de herbergen en tapperij
en. Niet zelden was er een financiële band tussen de brouwer en
de bierstal, zodat de naam van de bierbrouwerij ook de naam
was van de bierstal ofbierstekerij.
Aan de Loet stonden drie herbergen, aan de Laan stond er
een, aan de Dorpen een, aan het Noord een, aan de Nieuwe
Laagzijde een, aan de Hoep een en aan de Lagedijk stond ooit
een bierstal. Er kwam echter al vrij spoedig een bepaling dat de
bierstallen alleen nog mochten staan aan de Bierkade, die zijn
naam dus niet voor niets droeg.
Aan alle uitvalswegen, of toevoerwegen, van Schagen trof je dus
een logement, of herberg, of koffiehuis aan of meer dan een,
terwijl alle andere in het centrum, aan de Markt, de Hoogzij of
de Laagzij stonden. De periode waarover het hier gaat, loopt
van het eind van de 16de eeuw tot aan het begin van de 20ste
eeuw, 1910.
De namen zijn misschien weinig opzienbarend, want meestal
7. De Loetersloot met rechts de Loet en links de Bierkade waar de bierstallen van de bierstekers gevestigd waren.
Eenkroegentoc
door de tijd
8
