In memoriam Piet Dekker
Begin juli 2010 is Piet Dekker overleden, de man die ook in Schagen
bekend is geworden door zijn boeken over de boerderijen en buiten
verblijven langs de Zijper Grote Sloot, maar ook door zijn boekje over
de familie Niestadt. Zijn laatste werk, het verhaal over 'Dijkwerkers,
migranten en handelaren' ligt nog in de winkel van Plukker.
de negentiende eeuw leek de verzuiling, die voornamelijk
onder het strenge gezag van pastoor Van Lith 1860-1872) was
ingezet, zich wat te stabiliseren, of zelfs af te nemen. Katholieke
jongeren lieten zich de kerkelijke wetten niet zonder meer
opdringen. Er waren zelfs klachten te horen over oneerbiedig
en ongehoorzaam gedrag. Tot groot ongenoegen van de deken
hadden zelfs ouders hun kinderen toegestaan mee te doen met
het algemeen gymnastiekonderwijs. Maar die lichamelijke
oefeningen waren volgens de eerwaarde oneerbaar en zeker niet
bevorderend voor het zielenheil van de kinderen. Wat nog erger
was, het zou zelfs kunnen leiden tot gemengde verkeringen en
huwelijken. Tijdens beklag bij de desbetreffende ouders had de
deken maar weinig bijval gekregen, zij lieten hun kinderen be
gaan. Zelfs een gerespecteerd katholiek als C.R. Vlaming, tim
merman/ aannemer, zoon van C.N. Vlaming, was in een con
flict verzeild geraakt met de deken. Vlaming had een bioscoop
gebouwd waarin hij zelf als directeur optrad. Herhaaldelijk had
de deken van Schagen er bij Vlaming vriendelijk doch dringend
op aangedrongen, een einde te maken aan zijn zedenbederven
de filmvertoningen, die bovendien openbaar waren. Omstreeks
1918 zag de deken zich zelfs genoodzaakt, zijn parochianen
vanaf de kansel voor bioscoopbezoek te waarschuwen.
I
J.N. de Wit
Ook in dat boek komen inwoners uit Schagen voor, weliswaar uit
het begin van 17de eeuw, maar toch.
Het boek waaraan ik in dit verband wat meer aandacht wil schen
ken, is misschien het minst gelezen en verkocht, maar mijns inziens
niet het minst belangwekkende. Het betreft het lijvige boekwerk over
Godert van Bocholt en dat ais titel ook de naam van deze edelman
uit het zuiden draagt. De ondertitel luidt 'enige heer, grootgrond
bezitter en zoutzieder van de Zijpe, een van de oudste en trouwste
dienaren van prins Willem van Oranje'.
Dit 471 bladzijden tellende boek met zijn grote bladspiegel, dat ver
scheen in november 1998 ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan
van de Zijpe, bevat niet alieen veel informatie over het allereerste be
gin van de Zijpe als polder, maar vooral ook over de figuur van Van
Bocholt en de rol die hij vaak in dienst van de prins heeft vervuld,
tijdens de eerste fase van diens verzet tegen de Spaanse koning.
Toen Van Bocholt in 1577 overleed, was de 80-jarige Oorlog nog
maar negen jaar aan de gang. De fundamentele beslissingen van
Van Oranje moesten nog komen. Toch waren er al talloze schermut
selingen geweest en aan de gang in de Zuidelijke Nederlanden, in
de Gelre, in het gebied van Duitsland dat toen nog bij Gelre hoorde,
in de Ardennen, in het Luikse, en in het noorden van Frankrijk. Wat
Dekker doet in dit boek, is typerend voor zijn werkwijze.
Van Bocholt was weliswaar rooms-katholiek, maar dat weerhield
hem er niet van goede betrekkingen te onderhouden en in stand
te houden met de aanhangers van Van Oranje, die toen nog niet
overgegaan was naar het calvinisme.
Van Bocholt was zeer actief, niet alleen als krijgsheer, maar ook als
diplomaat. Tegelijk had hij de zorg voor zijn bezittingen in Wach
tendonk in het land van Gelre op de grens met Duitsland, en die van
Grevenbroeck in de Kempen, terwijl hij ook zijn landerijen en zoutke
ten in de Zijpe niet uit het oog verloor. Met dat laatste was het geluk
niet met hem, o.a. door dezelfde strijd van Van Oranje toen diens
veldheer Van Sonoy besloot de Zijpe te inunderen. Feitelijk verloor hij
daardoor alles wat hij in de Zijpe bezat. Zijn vrouw heeft in een later
stadium - na zijn dood in 1577 - alles verkocht.
Wie geïnteresseerd is in de eerste fase van de strijd van de Neder
landen tegen de Spaanse koning en in het bijzonder van de prins
Van Oranje in die eerste jaren tussen 1568 en 1580, kan zijn hart
ophalen met de ongelooflijke hoeveelheid gegevens die Piet Dekker
in dit boek over Godert van Bocholt in een doorgaand verhaal en
gedetailleerd heeft verzameld en verteld.
18
Karei Numan
