touw gebonden waarna met een papje de buitenzijde glad ge
maakt werd. Vervolgens werden ze met lakleer bekleed, en voor
zien van twee ijzeren beugels en een trompethaak geplateerd
met Berlin zilver of messing (wat in Holland niet gebruikelijk
was, dit was voorbehouden aan het Koninklijk Huis) waaraan
de strengen bevestigd werden.
Het rijtuig dat hier beschreven wordt, is inderdaad een Phaeton.
Dit is echter een verzamelnaam voor diverse rijtuigen, meestal
voorzien van voorvoegsels als demi mail-, mail chelsea-, dames-
etc.
Een damesphaeton is een elegant, lichtgebouwd rijtuig met een
lage instap. Daaraan voldoet dit hoogbebouwde, met zware
wielen uitgevoerde (12 en 14 spaaks, normaal 10 om 12) rijtuig
echter niet. Ook de naam Napoleon is niet juist. Dit rijtuig is
afkomstig van Jan van Dijk, een zeer aimabele causeur en han
delaar in allerhande goederen van huisraad, oud ijzer tot antiek
uit Winkel. Van Dijk kon vol verve vertellen dat dit een originele
Napoleon was, welke hij met een originele Trakener reed, die hij
ook gebruikte voor zijn bedrijfsvoertuig, een luchtbandenwa
gen met daarop gemonteerd de kap van een Tilbury (te zien in
Dorpsfilm Winkel door Jan Blaauboer). Zoals het rijtuig geen
Napoleon is, zo was het paard echter gezien type en maat geen
Trakener. Het paard kwam echter denk ik wel uit Oost-Europa
(Russische Ket). Maar het verhaal was mooi.
De naam Phaeton komt uit de Griekse mythologie. Heros
Phaeton was de zoon van de zonnegod Helios, die met zijn
zonnewagen bespannen met twee paarden overdag langs de
hemel placht te rijden. Zijn zoon Phaeton was dermate geob
sedeerd door dit rijtuig waarop hij dagelijks zat, dat hij zeurde
om er eens mee te mogen rijden, en zo geschiedde. De paarden
sloegen op hol, omdat hij ze niet kon mennen en mannen en hij
verongelukte dodelijk.
Diverse rijtuigbouwers hebben deze naam gebruikt.
Zelfs Volkswagen is nu ook met een type Phaeton op de markt.
Deze Phaeton is wel van een bijzonder type, ik zou geen tweede
weten. De kap is nl. eenvoudig afneembaar, de voorbank kan
d.m.v. een draaimechanisme naar voren verplaatst worden waar
na men de voetensteun voor de rijder op maat kan verstellen.
Vervolgens kan via twee sloten het achterpaneel naar beneden
geklapt worden, waarbij deze dan dient als voetensteun voor
twee passagiers die achterin als ware het een dos-a-dos (rug aan
rug) kunnen plaats nemen.
De metalen spatschermen zijn van origine met leer bekleed
geweest, echter in de crisistijd werden deze door een handige
loodgieter vanwege de kosten en duurzaamheid vaak bekleed
met zink evenals daken van coupés en vigilantes.
De kap en het voorschild van een dergelijk toch wel luxe rijtuig
behoren met leer bekleed te zijn, deze zijn echter een 20 jaar
geleden vervangen door vinyl exemplaren vanwege de kosten.
De firma Tattersall uit Bussum, de naam die in de wieldop
pen staat, is alleen nog terug te vinden als Hackney-fokker en
handelaar uit die tijd in Engeland en vermoedelijk heeft deze
firma er een rijtuighandel bij gehad. Er zijn geen bewijzen dat
Tattersall ooit gebouwd heeft, misschien wel geassembleerd.
Men kon namelijk onderstellen, bakken etc. los bestellen bij
diverse grossiers en bouwers.
Foutje in de verzetsverhalen.
De heer O. Koopman maakte ons attent op een fout in het
bijschrift van de bovenste foto op pagina 10 van het vorige
nummer. Piet Blokker staat op de tweede rij links achter Flip
Molengraaf
Martin Plevier
13
