|A a
lonycnagpM
Frits Bongenaar
7
mm
CeRtlflCAAt
Ue minisieR van oorIoq, kennis genomen heBBenöe
van öe RappoRten van het BUReau inlichtingen öêr
neöeRlanöse RegeRinq, veRklaaRt, bat
Reöenen, waaRom hij aanleiöinq vinöt, Poor Peze,
namens Pe neöeRlanPse RegeRinq, zijn qRote
waaRPeRinq te Betuigen voor Pe aan
het vaPeRlanP Bewezen Piensten
's-g Ravenhaqe, x Qdcobcr.
Er is ook een straat vernoemd naar het hoofd van de Schager
spionagedienst in oorlogstijd: Frits Bongenaar.
De in 1901 geboren Frits Bongenaar kwam in 1938 vanuit
Zandvoort naar Schagen. Toen Nederland nog neutraal was, zat
hij bij de Luchtwacht, waar hij bij de verwerkingsinrichting bij
de Wiel moest uitkijken naar Engelse en Duitse vliegtuigen. Zijn
werk in het verzet deed hij als principieel mensenhelper, waarbij
hij veel inspiratie vond in het katholieke geloof
Frits Bongenaar luisterde als dienstkringleider van de technische
dienst van de PTT te Schagen, samen met zijn 20-jarige assistent
Piet Smit, tijdens de bezetting Duitse telefoongesprekken af
Zo kon de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers
(LO) worden gewaarschuwd als er een razzia op til was. In de
telefooncentrale in de Heerenboschstraat werd in 1943 door
deze twee ambtenaren een spionagedienst georganiseerd. Deze
maakte deel uit van de landelijke centrale inlichtingendienst van
de Nederlandse regering in Londen, die nauw verbonden was
met de LO. Doordat de PTT ers als werkers in de buitendienst
een "Sonderausweis" hadden voor Duitse militaire werken,
waren zij met name actief op spionagegebied. Gegevens over
de in en om Schagen gelegen troepen werden op deze wijze
toegespeeld aan de geallieerden.
Telefoonverbindingen waren belangrijk voor de Duitsers en
Nederlands personeel moest die in stand houden. Onder het
mom van 'storing' of'onderhoud' konden gegevens van de
vijand worden verzameld. Zo konden er betrouwbare kaar
ten worden gemaakt van het gehele verdedigingsstelsel met
bunkers, tankvallen, muren, geschutsstellingen e.d. van Schagen
tot aan de kust. Deze voor een eventuele neveninvasie belang
rijke kaarten werden door koeriers uit Haarlem opgehaald, in
Den Haag fotografisch verkleind en veelal in een vulpodood
of lucifersdoosje via Zwitserland naar Engeland gebracht. Ook
kon het PTT-personeel spioneren op Wehrmacht-bureaus en
belangrijke informatie doorspelen aan de geallieerden.
Doordat Frits Bongenaar als PTT'er na spertijd de straat op
mocht, heeft hij met een vals persoonsbewijs ook veel onder
duikers weggebracht, die dan voor de gelegenheid een pet van
de PTT op kregen. Bongenaar had aan het eind van de oorlog
een goed contact met Ernst Höhne, een sterk anti-Duits gezinde
Oostenrijker die van februari tot april 1945 bij de Nachrichten-
truppen in de telefoonbunker aan de Oude Slotstraat was inge
deeld. Höhne gafbelangrijke informatie door aan Bongenaar en
Smit. Höhne werd na de bevrijding aanvankelijk weggevoerd
naar Duitsland, maar op initiatief van de Schagenaars schreef
de regering in maart 1946 een brief over de "sehr wertvolle
Auskunfte" die hij de geheime berichtendienst had gegeven.
Voornamen Fredericus Petrus Johannes
Geboren 22 juli 1901 te Amsterdam
Overleden 12 maart 1963 te Haarlem
Gehuwd met Clara Wessels op 9 september 1929
Beroep dienstkringleider van de technische
dienst van de PTT te Schagen.
qeöuRenöe öe öunse Bezercinq van neöeRlanö, onöeR zeeR qevaaRlijke en
moeilijke omstanöiqheöen, qeheel vRijwilliq vveRkzaam is qeweesx voor öe
inLichtinqenóiensT en öaaRmeöe Bel&nqpijke sieun heefc vepleenö aan öe qe-
allieeRöe ooRlcqvoeRinq, welke qeleiö heefr zoz öe BevRijöinq van neöeRlanö.
öe minisieR van ooRloq
Dankzegging namens de minister van oorlog
voor het gevaarlijke werk door Bongenaar verricht.
Geallieerde soldaten, die Schagen binnenkwamen werden
door het verzet met posters begroet. In de raamopening van
het Schager raadhuis zijn de heren Buiskool en Bongenaar
(met pijp) daarmee doende.
11