Commandeurs
en Schagen, deei 2
In dit tweede deel over de commandeurs ter walvisvaart komen nog zes commandeurs ter sprake. Deze won
derlijke 'helden van de zee', die toch zware ontberingen en beproevingen op de koop toe namen, brachten
niet alleen voor zichzelf en hun gezinnen, maar ook voor de Nederlandse samenleving belangrijke waren mee
uit dat hoge, koude noorden. 'Waren' die het leven kostten van duizenden en duizenden walvissen. En dat is
een gegeven waarover we niet sentimenteel moeten doen, maar met betrekking waartoe we ons wel moeten
realiseren, dat 'we' het nu anderen willen verbieden, zowel de Noren als de Japanners. We hebben daarbij niet
het idee dat we schijnheilig in de wereld staan, maar een zekere bescheidenheid moeten we maar wel in acht
nemen. Daar komen ze.
Teunis Root is dus oud-katholiek gedoopt op 18 november
1704 te Huisduinen, als zoon van Cornelis Cornelisz Roodt en
Jantje Jans Groo£ Hij trouwt met Maartje Rens (Martje) Swart,
de ondertrouw heeft plaats op 28 juni 1727 te Den Helder. Zij
sterft na enkele maanden huwelijk en wordt op 30 oktober 1727
in Den Helder begraven. Ze is de dochter van Rens Thijsz Swart
en Maertien Jan (Maartje) Giet.
Uit dit huwelijk wordt een dochter geboren, Maria genaamd,
rooms-katholiek gedoopt op 28 oktober 1727 te Den Helder,
in hetzelfde jaar nog overleden en daar op 7 november 1727
begraven.
Teunis Root hertrouwt in 1732 met Trijn Ariens Panvis, ze
gaan op 29 december 1731 in ondertrouw en trouwen voor de
kerk op 20 september 1732 te Den Helder. Beiden zijn rooms-
katholiek. Zij is de dochter van Aarjen Jansz Panvis, zeeman
(eveneens een commandeur), en Barber Krijnes Klapster.
Uit dit huwelijk worden twee dochters en vijf zonen geboren,
van wie er twee zeer jong overlijden.
Dochter Aafje wordt op 9 augustus 1733 in Den Helder ge
doopt, zoon Jacob Theunisz op 31 mei 1735, dochter Antie op
27 juni 1739 eveneens in Den Helder.
Zoon Jan Teunisz wordt gedoopt in Schagen op 9 augustus
1744 en is geboren 'op de Plaats'. Zijn overlijden wordt aange
geven op 14 september 1744 door zijn vader. Crelis, gedoopt
in Schagen, geboren 'op de Loet' op 2 oktober 1748, overlijdt in
1749. De tweede zoon die de naam Crelis krijgt, wordt gedoopt
op 8 oktober 1749 en sterft in 1750. De derde zoon met de
naam Crelis wordt gedoopt op 3 augustus 1750 te Schagen,
eveneens geboren 'op de Loet'.
Theunis Root, commandeur op Groenland, wordt op 5 februari
1751 eigenaar van 'een huijsje en erve in de Papestraat alhier (Scha
gen), belendt Gerrit Heeneweer ten zuijden, Aarjen Pietersz Legaart
ten noorden, Doeke Volperda ten noorden, de straat ten oosten'. Uit
het feit dat Doeke Volperda, eigenaar van een herberg op de
Markt, ten noorden woont, kan worden afgeleid dat Root vlak
bij het Marktplein woonde. (Oud Archief Schagen, inv. nr. 5903,
blz. 114). Zie ook het feit dat van zijn zoon Jan wordt vermeld
dat hij geboren is 'op de Plaats'.
Op 21 september 1764 verkoopt Theunis Root 'woonende op de
Helder, aan Steijntje Peres woonende alhier ter stede een huijs en erve
staande en gelegen op de Loet alhier, heient de weduwe Jan van Voorst
ten oosten, Gerrit van Dijk ten westen (Oud Archief Schagen, inv.
nr. 5905, blz. 46). Uit deze transportakte blijkt dat Theunis Root
inmiddels weer is verhuisd naar Den Helder, waar hij enige
jaren later ook overlijdt (hij is op 10 december 1768 in Huisdui-
8. Teunis Cornelisz Root/Rood/Roodt
Tussen 1735 en 1768 vaart Teunis Cornelisz Root talloze
malen richting Groenland, richting jan Mayen, richting Spits
bergen. Hij komt evenzo vele malen terug met of zonder vaten
spek, meestal met. Ook hij kan bogen op een enorme ervaring,
opgedaan onder bijna altijd barre omstandigheden.
In de Maandelijkse Nederlandse Mercurius staat over Teunis
Cornelisz Root - in hetzelfde jaar 1759 als waarin we Jan Strop
vonden - twee regels hoger dat Teunis Cornelisz Root, varend
voor Jochem Matthys en Coenraat Smit, met de 'Rijnstroom'
binnenliep op 1 augustus, met 130 vaten spek van drie walvissen.
In het oud-katholieke doopboek van Huisduinen vinden we
onder andere de volgende geboortes:
Teunis, gedoopt op 18-11 -1704 van wie de ouders zijn Krelis
Krelisse en Jantie Jans, als getuige treedt op Martie Krelis.
en Japick Jacob), gedoopt op 14-11 -1715, en van wie de
ouders zijn Crelis Crelisze en Jantie Jans; ook hier treedt Martie
Crelis als getuige op.
Groenlandvaarder De Goede Hoop vaart uit
12
Ruud van de Pol