Een vergissing (die het toch niet is)
rechtgezet
I
u JX
J
n
r B V
«V
u
-r1
concurrent af en fuseerden. Samen kochten zij op 27 juni 1624
de Oostermolen, een transactie waarmee zij het alleenrecht op
het malen van graan verwierven.
Stilstand is achteruitgang en zeker voor een molen. Als de twee
nieuwe molens het werk aankunnen, wordt een oude werkloze
molen een schip van bijleg zullen de eigenaars hebben gedacht
en zij boden de Oostermolen te koop aan onder voorwaarde
dat de molen afgebroken zou worden en dat er tien jaar geen
nieuwe korenmolen in Schagen gebouwd zou worden. Vier
jaar later was Adriaen Jansz Spaniaert, molenaer hier ter stede,
bereid om de molen te kopen onder de gestelde voorwaarden.
Op 16 augustus 1628 werd de koop gesloten. De molen werd
gesloopt en ergens buiten het rechtsgebied van Schagen weer
opgebouwd.
De windmolen waar de Molenstraat zijn naam aan dankte, was
nu verdwenen, maar er waren inmiddels in de straat andere
molens gekomen. In 1615 stond aan de Molenstraat de
volmolen van Jan Dircxsz Geus alias Jan Dircxsz Voller. In een
volmolen werden wollen lakens in een papje van vollersaarde en
urine gelegd om ze te vervilten. Het stampen gebeurde met de
hand of met een molen aangedreven door de wind of een paard
(ros). Dat laatste zal in Schagen het geval geweest zijn. Over
deze volmolen, die vermoedelijk aan de sloot Achter de Hoep
stond in verband met het benodigde spoelwater, is verder nog
niets bekend.
Ook woonden ër een koppendraaier die met zijn draaibank
kaaskoppen draaide, een wieldraaier die spinnewielen maakte
en verschillende messenmakers met slijpstenen die door mens
of dier draaiende werden gehouden. Het was zelfs zo dat de
straat enige tijd Messenmakersstraat werd genoemd. Kortom,
ook na 1630 draaiden hier dus molens genoeg om de naam
Molenstraat te rechtvaardigen.
Bronnen
Schagen: Kohieren van de 10e, de 100ste penning en het
morgengeld. 1544, 1557, 1561. Noord-Hollands Archief Haarlem,
Kopieëncollectie A, toegangsnr. 151.1.
Enqueste en Informacie. De integrale tekst is te vinden op de
website van het IISG http://www.iisg.nl/nationalaccounts/enqueste/.
Transporten Schagen, ORWA Schagen 5885 t/m 5895,
Regionaal Archief Alkmaar.
In de laatste Kakelepost vond u een artikel van Jaap
de Wit over de architect Chris Dekker, de ontwer
per van boerderijen. Een van de boerderijen die in
dat artikel staan afgebeeld, is de boerderij van
Wijnker aan de Tolkerdijk nummer 15. Een lezer, de
heer Piet Dekker uit Schipluiden, maakte de redactie
erop attent dat volgens hem die boerderij aan de
Bonkelaarsdijk staat en niet aan Tolkerdijk.
Onderzoek leert het volgende. De afgebeelde boerderij is wel
degelijk de boerderij die Jaap de Wit op het oog had, maar die
staat inderdaad aan de Bonkelaarsdijk nummer 6. Rechtsaf
vanaf de Muggenburgerweg de Bonkelaarsdijk opgaand, staat
die boerderij vlak voor de spoorwegovergang aan de zuidkant
van de Bonkelaarsdijk in de gemeente Niedorp, postadres
Haringhuizen. En zo kwam de vergissing tot stand. De boerderij
aan de Bonkelaarsdijk wordt bewoond door de familie Wijnker,
de boerderij aan de Tolkerdijk (u weet wel, nummer 15) wordt
bewoond door de familie Wijnker. Hun voorletters verschil
len en de adressen ook, maar de ene staat wel onder Schagen en
de ander niet dus. Om u even te helpen heeft de heer Glas
van de gemeente Schagen ons uit de droom geholpen met de
hierbij afgebeelde tekening van de gemeentegrenzen aan de
I
i
i
SPCORuk
/.iKMVJ»
l-EL^ER
I
I
/«li
wncpAiy.
v"W7.'
-
HAF1SGHUIZERV/EO
OEMEEMTC SCHADEN
Ölfe
zuidkant van Schagen. Daarop is te zien dat de bedoelde
boerderij precies in de gemeente Niedorp staat, terwijl Tolker
dijk 15 behoort tot de gemeente Schagen. Vergissingen komen
soms onbedoeld tot stand langs dezelfde vreemde wegen als
waarlangs gemeentegrenzen lopen, de een nu, de ander langs
historische banen. Waar ooit de grens werd gevormd door
de oostgrens van de Oosterkaag, bijna samenvallend met de
huidige Provinciale Weg, daar wordt de Oosterkaag sinds ruim
een eeuw doorsneden door de spoorbaan die in de Oosterkaag
nu de grens vormt tussen Niedorp en Schagen. Waarvan akte.
7
