Berichten uit:
De eerste helft van de negentiende eeuw
De jeugdige perendief
Ruud van de Pol
Arie Zwaag werd
regelmatig gesignaleerd op
het erf van de spinbaan.
Met opgezette veren kwam op
27 augustus 1837 's middags om drie uur
Leuntje Houtzager de 46-jarige weduwe
van Jacob Zwaag, van beroep
slaapsteehoudster, bij burgemeester Arie
Denijs. Zij wenste dat onmiddellijk een
proces verbaal zou worden opgemaakt in
verband met mishandeling. Het ging niet
om haar zelf, maar om haar 12-jarige
zoon Arie Zwaag. Hij was op de werf van
de spinbaan mishandeld door Cornelis
de Pater. Deze had de jongen opgepakt
en van zich af gegooid met als resultaat
dat hij flink bloedde. Toen zij de jongen
te hulp was gekomen had Cornelis de
Pater haar bij de arm gepakt en flink door
elkaar geschud. Verschillende
buurtgenoten, Frans Herman en zijn
vrouw Dieuwertje Ploeg, en de vrouw van
Klaas Zwaan hadden het voorval gezien
en wilden zonodig getuigen. Denijs zou
de zaak onderzoeken.
De volgende dag komt de 33-jarige
kastelein en koffiehuishouder Cornelis
de Pater bij de burgemeester om zijn
versie van de gebeurtenis te vertellen. Het
was hem al verschillende keren verteld
dat Arie Zwaag regelmatig werd
gesignaleerd op de werf van de spinbaan,
die door Cornelis gehuurd werd. Hij
sloeg daar met een stok de vruchten van
de bomen en nam ze mee. Op de bewuste
dag werd hij door iemand gewaarschuwd
dat Arie Zwaag weer bezig was met een
stok peren van de bomen te slaan. Hij is
toen onmiddellijk gaan kijken en zag dat
de knaap handen vol peren over de sloot
gooide. Hij greep toen de jongen in zijn
lurven en dreigde hem aan te geven bij de
vrederechter. Toen de moeder
tussenbeide kwam had hij de jongen wat
ruw van zich afgeduwd. Verder zou er
niets gebeurd zijn.
Burgemeester Denijs stuurt beide
processen verbaal door naar de officier
van justitie in Alkmaar. In een begeleidend
schrijnen vermeldt hij dat "Arie Zwaag een
allerondeugendste jongen is, die om geen zeggen
geeft en alzoo door zijn herhaald tergen om op
de aangeduide werfte komen, de heer De Pater
in het harnas heeft gejaagd." De afloop
kennen we niet, maar vermoedelijk is de
zaak met een sisser afgelopen.
Wat een drukte voor een paar peren
Waarom zou Cornelis de Pater zich zo
kwaad gemaakt hebben, het waren toch
maar peren? Was hij getergd door de
6
